Forum 266

EKONOMİK

FORUM

OBB ETÜ Enerji Araştırmaları Labo-

ratuvarı’nda yapılan çalışmalarda

büyük başarılara imza atılıyor.

Laboratuvarda kalkopirit adı

verilen bakır-indiyum-sülfür (CIS) tabanlı ince

film güneş pilleri 2009 yılından bu yana yo-

ğun bir şekilde çalışılıyor. Ayrıca yine laboru-

tavarda yapay fotosentez gerçekleştirmeye

olanak sağlayan fotoelektrokimyasal güneş

pilleri üzerinde çalışmalar da yürütülüyor.

İnce film güneş pilleri maliyet/güç oranı

dikkate alındığında klasik tip silisyum tabanlı

güneş pillerine kıyasla büyük avantaj sahibi

olduklarından hem akademik olarak hem de

ticari boyutlarda yoğun bir şekilde çalışılan bir

teknolojidir. Bu teknolojinin klasik tip silisyum

tabanlı güneş pillerinden olan en büyük farkı,

adından da anlaşılabileceği gibi daha ince

olmasıdır. Silisyum güneş pillerinde 100 mik-

rometre kalınlıkta soğurulabilen birim güneş

enerjisi ince film teknolojisinde 1 mikromet-

rede soğurulabilir.

Bir insan saç telinin kalınlığının yaklaşık

TOBB ETÜ

GÜNEŞ ENERJİSİNDEN HİDROJEN

ELDE ETME ÇALIŞMALARI TOBB ETÜ’DE

TOBB ETÜ Enerji Araştırmaları

Laboratuvarı’nda Türkiye’de “ilk”

olan birçok önemli proje başarılı

bir şekilde yürütülüyor.

Fotoğraflar:

TOBB ETÜ Fotoğraf Servisi

80 mikrometre olduğu düşünüldüğünde

ince film güneş pilleri insan saç telinden

20 kat kadar daha ince bir yapıda olduğu

söylenebilir. Bu durumun doğal bir so-

nucu olarak malzeme tüketimi ve üretim

maliyetlerinde ciddi düşümler sağlanır.

İnce film teknolojisinin bir diğer avantajı da

cam alt taşlar dışında polimer ve metal fol-

yolar üzerine üretilebilmeleri, bu sayede bi-

nalara ve hareketli araçlara entegre edilerek

kullanılabilmeleridir.

2009’dan beri çalışılıyor

TOBB ETÜ Enerji Araştırmaları Labora-

tuvarı’nda kalkopirit adı verilen bakır-in-

diyum-sülfür (CIS) tabanlı ince film güneş

pilleri 2009 yılından bu yana yoğun bir

şekilde çalışılıyor.

Laboratuvarda klasik üretim yöntemle-

rine alternatif oluşturabilecek sprey kapla-

ma metodu ile malzeme tüketimi 40 kata

kadar düşürüldü.

Kullanılan yöntem ile elde edilmek iste-

nen ince filmin elementlerini içeren başlan-

gıç kimyasallarından hazırlanan belirli de-

rişimlerdeki sulu çözeltiyi önceden ısıtılmış

cam, metal, polimer veya seramik alt taşlar

üzerine sprey yaparak kaplama yapılabiliyor.

Dolayısıyla üretimmaliyetlerini klasik gü-

neş pilleri üretime kıyasla oldukça düşürül-

müş durumda. Sprey sisteminde ultrasonik

başlıklar kullanılmakta olup bu başlıklar insan

kulağının duyabileceği seviyenin üzerinde

yüksek frekanslı ses dalgaları üretirler. Bu sa-

yede gönderilen çözelti mikron boyutların-

daki damlacıklara küçülür.

Laboratuvarda, CIS tabanlı güneş pilleri

yalnızca cam alt taşlarda değil polimer ve

metal folyo üzerine de bükülebilir formda

üretilebiliyor. Sprey piroliz yöntemi ile bü-

külebilir alt taşlara fotovoltaiklerin üretimi

ilk kez TOBB ETÜ araştırma ekibi tarafından

gerçekleştirildi.

Güneş pillerinin bükülebilir formda ol-

ması binalarda yapı elemanı olarak kullanıl-

ması, insansız hava taşıtları ve otomobillere

entegre edilmesi, portatif enerji üreteçleri

olarak kullanılması gibi sayısız uygulama ala-

nının önünü açıyor. Hidrojen gazı yakıt pili

Laboratuvarda da ayrıca yapay fotosentez

gerçekleştirmeye olanak sağlayan fotoe-

lektrokimyasal güneş pilleri üzerinde çalış-

malar yürütülüyor.

Bu piller, güneş enerjisinin kimyasal ener-

jiye çevrilmesini sağlayan sistemler olup bu

sayede geceleri veya aydınlanmanın az oldu-

ğu zamanlarda elektrik ihtiyacının kesintisiz

olarak karşılanmasına olanak tanırlar.

Doç. Dr. Nurdan Demirci Sankır ve Doç. Dr. Mehmet Sankır ve TOBB ETÜ ENAR LAB araştırma grubu (Emre Kaan Can, Erkan Aydın

Pelin Kömürcü, Demet Yolaçan, Levent Semiz, Kenan Kara, Emre Yaralı, Ahmet SelimHan).