113 / 132
NOTLAR:
Bu yazı 2. baskısı yayınlanan Nazmi Kal’ın 1923-39 Kalkınma Mucizesi ATATÜRK’ÜN DİKTİĞİ AĞAÇLAR kitabından alınmıştır.
Bu bölümünün yazılmasında Karabük yerel Bölgenin Sesi Gazetesi’nin Karabük’ün kuruluşunun 66. yılı nedeni ile 3 Nisan 2012’de yayınladığı özel ekinden
yararlandım.
400 tuğla işçisi Demir Çelik tarafından
iskan edilmiş, bir süre İngiltere’ye staj için
gönderilen işçiler, fırınların tuğla döşeme
işlerinde uzun süre işletmelere hizmet
vermişlerdir.
◗
Demir Çelik Fabrikası’nın montajın-
da çalışırken hayatlarını yitiren iki İngiliz
vatandaşından birisi Williem Benet boru
fabrikalarının çatı inşaatı sırasında buharlı
vincin devrilmesi sonucu 15 Kasım 1938
tarihinde hayatını yitirmiştir. Haddehane,
torna işlerinde çalışan diğer İngiliz işçi Sa-
muel İnston 28 Kasım 1940’da hastalana-
rak hayatını kaybetmiş, ölümünden önce
hastane personelinden ölümü halinde
cenazesinin Türkler gibi kaldırılmasını is-
temiş ve bu isteği yerine getirilmiştir. Be-
net ve İnston’un mezarları Karabük’tedir.
◗
Demir Çelik bünyesinde 2 Mart
1942 tarihinde çırak okulu kurulmuştur.
113
EKONOMİK
FORUM
Fabrikanın üretime geçtiği ilk yıl-
larda İngiliz mühendis ve teknisyenler,
Türk işçiler arasından kalifiye eleman
yetiştirmek için çaba göstermelerine
karşın dil engeliyle karşılaşmışlar, daha
sonra İngiltere hükümeti 50 Türk işçi-
sinin yetiştirilme işini üzerine almış, ilk
olarak fabrikada lisan kursları açmış, bu
kurslarda başarılı olan en iyi elemanlar-
dan 28 kişi 1943 tarihinde İngiltere’ye
gönderilmiştir.
Fabrikalar yapan fabrika
Fabrika, bünyesindeki yatırımlarının
yanı sıra ülkenin dört bir köşesindeki
tersane, liman, baraj, petrokimya tesisi,
köprü, spor salonu ve en önemlisi de
endüstriyel tesislerin proje, üretim ve
montajını gerçekleştirmiş ve Karabük
Demir Çelik Fabrikaları’nın ülke genelin-
de “Fabrikalar Yapan Fabrika” olarak ün
yapmasını sağlamıştır.
Karabük Demir Çelik Fabrikaları,
bugün ülkemizin en büyük kuruluşla-
rı arasında yer alan Ereğli Demir Çelik,
İskenderun Demir Çelik, Seydişehir Alü-
minyum gibi dev fabrikaların kurulma-
sında da önemli rol oynamıştır.
Karabük Demir Çelik Fabrikaları’nın
ülke sanayisine katkıları sadece tesis kur-
makla kalmamış, burada yetişen teknik
kadrolar, bilgi birikim ve tecrübelerini ül-
kenin dört bir yanına taşıyarak, ülkemiz-
de nitelikli iş gücünün oluşmasını sağ-
lamış ve bu özelliği nedeniyle Karabük
Demir Çelik Fabrikaları aynı zamanda
ülkemiz sanayisinin okulu da olmuştur.
Karabük Demir Çelik Fabrikası hayal
ötesi bir yatırıma imza atarak ülkemizde
ve bölge ülkeler arasında 72 metre boya
kadar ray ve 550 mm genişliğe kadar
ağır profil üretebilen tek şirket haline
gelmiş ve ülkemizde başlatılan demiryo-
lu yapım seferberliğinde T.C.D.D.’nın en
önemli stratejik ortağı olmuştur.
Bugün sadece Türkiye Devlet De-
mir Yolları’nın değil komşu ülkelerin de
ray ihtiyacını karşılayan fabrika ihracatçı
konumuyla da sektör içerisindeki yerini
güçlendirmiştir.
Karabük Demir Çelik Fabrikaları
ülkemizde nitelikli iş gücünün
oluşmasını sağlayarak, ülkemiz
sanayisinin okulu da oldu.