98 / 132
EKONOMİK
FORUM
98
Amer ka'nın
Trump’tan
beklent ler
Trump eş ts zl kle başa
çıkmak konusunda c dd yse
kuralları sadece kend s ne
benzeyen nsanlara değ l
tüm topluma h zmet
edecek şek lde tekrar
yazması gerek yor. İlk
yapılması gereken, yatırımı
canlandırarak, güçlü uzun
vadel büyümey ger
get rmekt r. Trump, özell kle
altyapı ve araştırmaya
harcama yapılmasını
vurgulamalıdır.
D
onald Trump’ın Birleşik Devletler başkanlık seçimlerin-
deki şaşırtıcı zaferi bir şeyi tümaçıklığıyla ortaya koydu:
fazlasıyla Amerikalı, özellikle de beyaz erkek Ameri-
kalılar, köşeye atılmış hissediyor. Bu sadece bir histen
ibaret de değil, pek çok Amerikalı gerçekten köşeye atıldı. Verilerle
de bu öfkelerinde olduğu kadar açıkça görünüyor. Hem daha önce
de pek çok kez söylediğim gibi, nüfusun büyük kesimlerine“hizmet
etmeyen”bir ekonomik sistem, başarısız bir ekonomik sistemdir. Peki
öyleyse Başkan seçilen Trump bunun hakkında ne yapmalı?
Yüzyılın son çeyreğinde, Amerika ekonomik sisteminin kuralları
üstteki birkaç kişiye hizmet ederken, bir bütün olarak ekonomiye ve
özellikle de alttaki %80’e zarar veren şekillerde tekrar yazıldı. Trump’ın
zaferindeki kinaye, şu anda başında olduğu Cumhuriyetçi Parti’nin,
zamanında aşırı küreselleşme için bastıran ve buna bağlı gelişen
travmayı azaltması muhtemel politika çerçevelerine karşı çıkan taraf
olması. Ama tarih önemlidir; Çin ve Hindistan artık küresel ekonomi-
ye entegre olmuş durumda. Ayrıca, teknoloji o kadar hızlı ilerliyor ki
küresel olarak üretimdeki iş sayısı azalıyor.
Demek istenen odur ki Trump’ın Birleşik Devletlere ciddi sayıda
iyi maaş veren üretim işini geri döndürmesinin imkanı yok. Üretimi,
gelişmiş üretim sayesinde geri getirebilir ama iş sayısı az olacaktır.
İşleri de geri getirebilir ama düşük maaşlı işler olur, 1950’lerin yüksek
maaşlı işlerinden değil. Trump eşitsizlikle başa çıkmak konusunda
ciddiyse, kuralları sadece kendisine benzeyen insanlara değil, tüm
topluma hizmet edecek şekilde tekrar yazması gerekiyor. İlk yapıl-
ması gereken, yatırımı canlandırarak, güçlü uzun vadeli büyümeyi
geri getirmektir. Özellikle, Trump altyapı ve araştırmaya harcama
yapılmasını vurgulamalıdır. Ekonomik başarısı teknolojik yeniliklere
dayanan bir ülke için şaşırtıcı bir şekilde, temel araştırmaya yatırımın
GSYİH payı yarım yüzyıl öncekine kıyasla günümüzde daha düşük.
Ekonomide Nobel ödülü bulunan Joseph E. Stiglitz, Columbia
Üniversitesi’nde Profesör ve Roosevelt Enstitüsü’nde Baş Ekonomisttir.
En son çıkan kitabı: The Euro: How a Common Currency Threatens the
Future of Europe.
Prof. Joseph
E. St gl tz