Para muhafızlarının
değişimi
JOSEPH E. STIGLITZ
M
erkez bankalarının çoğunda yöne-
tici değişikliklerinin yapıldığı ya
da planlandığı bir dönemde, 2008
yılında patlayan küresel ekonomik
krizin ortaya çıkışından kısmen sorumlu olanların
çoğu farklı şekillerde eleştiriliyor. Asıl mesele bu
eleştirilerin haleflerinin davranışlarını ne derece et-
kileyeceğidir.
Finans piyasasındaki oyuncuların çoğu, krizden
önce muazzam kârlar elde etmelerine izin veren yö-
netmelik gevşekliğine, ayrıca küresel ekonomiyi ne-
redeyse mahvetmelerine rağmen sermaye yapısını
yeniden düzenlemelerini ve çoğu zaman büyük ik-
ramiyelerle işin içinden çıkmalarını sağlayan cömert
kurtarma paketlerineminnettardır. Evet, kolay para
hisse fiyatlarını yeniden canlandırmaya gerçekten
de yardımcı oldu, ama yeni aktif baloncukları da
oluşturabilirdi.
Bu arada, birçok Avrupa ülkesinde GSMH kriz
öncesi seviyelerin oldukça altında kaldı. ABD’de,
GSMH’nin artmasına rağmen, birçok vatandaş bu-
gün kriz öncesi döneme göre daha kötü durumda.
Çünkü o zamandan beri gelirde meydana gelen ar-
tışların neredeyse tamamı kaymak tabakaya gitti.
Kısaca, kriz öncesindeki güçlü yıllarda hizmet
veren birçok merkez bankası yöneticisinin cevapla-
ması gereken çok soru var. Serbest pazara çok fazla
güvendikleri için yıkıcı borç vermeler dâhil açık is-
tismarları görmediler ve belirgin bir balonun var-
lığı inkâr edildi. Bunun yerine, bir dereceye kadar
yüksek enflasyonun maliyetleri teşvik edilmese de
izin verilmiş olanmali fazlalığın getirdiği karmaşaya
ANALİZ
86
EKONOMİK
FORUM
Joseph E. Stiglitz,
Columbia Üniversitesi’nde
Profesör ve Nobel Ekonomi
Ödülü sahibidir. Son kitabı
The Price of Inequal-
ity How Today’s Divided
Society Endangers our
Future - Eşitsizliğin Bedeli:
Günümüzün Bölünmüş
Toplumu Geleceğimizi
Nasıl Tehdit Ediyor ismini
taşımaktadır.
Kriz öncesindeki güçlü yıllarda hizmet veren birçok merkez
bankası yöneticisinin cevaplaması gereken çok soru var. Serbest
pazara çok fazla güvendikleri için yıkıcı borç vermeler dâhil
açık istismarları görmediler ve belirgin bir balonun varlığı inkâr
edildi.
Dünya, menkulleştirmenin risklerini anlayamamanın
ve genel olarak manivela gücüne, gölge bankacılık sistemine
odaklanamamanın bedelini ağır ödedi.
