bilenler için çok büyük fırsatlar sunduğu gibi, bu
gelişmeleri iyi okuyamayan ve anlamayanlar için
de tehlikeler alabildiğine büyüyor.
OLANAK VE KISITLARIMIZI BİLMEK
Entelektüel kapasite, eğitim ortamı, tartış-
ma iklimi, fırsat eşitliği, eşit haklar vb. gerektirir.
Sistem kapasitesi, düşünce sistemlerinin işleyişi
ve özgürlükçü ortamda etkinleşir. Eğitim sis-
temlerinin nasıl bir uygarlık tasavvuru üzerine
kurulmak istediğini net olarak tanımlamak çok
önemli bir adımı oluşturur. Öncelikle serbest ve
adil piyasa sistemlerinin yarattığı şans eşitliği
yaratmak gerekir. Finans sisteminin çeşitliliği
ve zenginliğiyle, erişebilirliği üzerinde durma-
lıdır. Bilimsel ve teknolojik sistemimizin dünya
genelinde nerede durduğunu tartışmalıyız. Hu-
kuk sisteminin yarattığı güveni hesaba katmalı-
yız. Sosyal, siyasi ve kültürel sistemlerin yaratıcı
yenilik eksenini ne kadar güçlendirdiği üzerinde
durmalıyız. Yönetim sistemlerinin, kaynak veri-
minin ne ölçüde artırabildiğini sorgulamalıyız.
İyi yönetici olmanın olmazsa olmazlarından
biri, entelektüel ve sistem kapasitemizin işlev-
selliğidir. Entelektüel kapasitenin sadece eğilim-
leri izlemesi yetmez, olanak ve kısıtlarımızı da
nesnel biçimde değerlendirerek, fırsat ve tehli-
kelerle olanak ve kısıtlar arasında denge kurabi-
lecek donanımlara sahip olmayı gerektirir.
YARATMAK İSTEDİĞİMİZ SONUCU
TANIMLAMAK
Dünyayı iyi okumak, eğilimleri baskın hale
gelmeden fark etme, olanak ve kısıtlarımızı nes-
nel bir biçimde bilmedir. Aşırı ve noksan değer-
lendirme yapmadan, elimizin menzili altındaki
güçleri ve erişilebilir potansiyelleri netleştirme-
miz, dünyayı okumanın ilk adımdır.
İnsanın önemli niteliklerinden biri
“öngör-
me ve önlem alma”
yetkinliğidir. Eğilimlerin be-
lirleyici etkilerinin farkında isek, alternatif tepki-
lerimiz hayatın öz gerçeğine yakın durur. Olanak
ve kısıtlarımızı da nesnel biçimde değerlendirmiş
olmamız öngörülerimizde sapma oranlarını kü-
çültür. Nesnel bilgiler bize fırsatları en üst düzey-
de değerlendirebilme, tehlikelerini de düşük mali-
yette savuşturabilme olanağı yaratır.
Çok yalın anlatımla,
“Hangi limana gi-
deceğini bilmeyen kaptana, hiçbir rüzgâr
yardımcı olamaz”
diyen, insanlığın yelken
teknolojisi kullandığı dönemlerden kalma bir
özdeyiş yol göstermeli.
“En büyük maliyet he-
defsizliktir”
sözünden yola çıkarak, iyi yönetici
ne yapacağını, nasıl yapacağını, farklı gelişmeler
karşısında hangi önlemleri alacağını bir plana
bağlayabilen yöneticidir diyebiliriz.
İyi yönetici, hedefleriyle ilgili vazgeçilmez
ideali ve yaratmak istediği sonucu tanımlamış
olan yöneticidir.
KAPSAYICI KURUMLARA SAHİP OLMAK
Maddi ve kültürel zenginlik üretme, yeniden
üretme mekanizmasını işler kılma, sürdürüle-
bilirliği sağlama, birikim yeteneğini koruma ve
uzun dönemli geleceği güven altına alma
“kap-
sayıcı kurumlarla”
mümkündür.
Kapsayıcı kurumlar, fırsat eşitliği ve eşit hak-
ların gücünden beslenir, paylaşımcı ortak aklın
yaratıcı gücünden yararlanır, katılımcı yönetimle
ivme kazanır, sistem kapasitesinin gücüyle ken-
dini yeniden üretir. Katılımcı yönetim bileşenle-
rinin iç bütünlüğü “içerik kalitesini” artırır.
Kapsayıcı kurumların belli başlı bileşenlerini
şöyle sıralayabiliriz:
Açık ve demokratik ilişki düzeyine erişmiş
olmayı gerektirir. Hesap verebilirlik kapsayıcı
kurumun erdemidir. Kapsayıcı kurumlar, pozitif
seleksiyon, sıkı çalışırsam kazanırım inancı ve
varlıklarımı koruyabilirim güveninden beslenir.
Negatif ayırımcılık yapılmasına fırsat vermez,
hukuk sisteminin işleyişine özen gösterir. Kap-
sayıcı kurumlar, fikri ve sınai hakları korur, yurt-
taşlar karşısında eşit mesafede duran ve şans
eşitliği yaratan bir işleyiş yaratır. İlkeler, kurallar
ve alınan kararların ödünsüz gözetim ve dene-
timini benimser. Sorgusuz alkışlamayı, aklı, bir
inanca, ideolojiye ve ezbere emanet etmemeyi
asla benimsemez. Kendine ayna tutan, sorgula-
yan, sapmaları düzelterek ilerleyen bir meka-
nizma oluşturur. Hata kültürünü sonuna kadar
kullandırır, aynı yanlışların tekrarlanmasına izin
verilmeyen bir düzen yaratır.
İyi yönetici, kendini, başkalarını ve dünyayı
iyi anlayan insandır.
Maddi ve
kültürel zenginlik
üretme,
yeniden üretme
mekanizmasını
işler kılma,
sürdürülebilirliği
sağlama, birikim
yeteneğini
koruma ve uzun
dönemli geleceği
güven altına
alma
“kapsayıcı
kurumlarla”
mümkündür.
YÖNETİM
102
EKONOMİK
FORUM
