Bile bile
durgunluk
JOSEPH E. STIGLITZ
2
008’de küresel mali kriz patladıktan
kısa süre sonra, doğru politikalar be-
nimsenmezse Japon tarzı durgunlu-
ğun, (gelecek yıllar için düşük büyüme
ve artmayan gelirin birlikte var olmasının) baş-
layabileceği konusunda uyarıda bulunmuştum.
Şimdi, önemli bir ABD eski yetkilisi olan ekono-
mist Larry Summers bile, uzun süreli ekonomik
durgunluk uyarısında bulunuyor.
Bir on yıllık dönemin yarısı kadar önce
gündeme getirdiğim temel nokta, ABD ekono-
misinin krizden önce de hasta olduğuydu. Esas
olarak ekonomi sadece, laçka düzenlemeler ve
düşük faiz oranlarının yarattığı, ekonomiyi
sağlam gösteren bir varlık fiyatı balonuydu. Yü-
zeyin altında, sayısız sorun kaynıyordu. Artan
eşitsizlik, karşılanmamış bir yapısal reform ih-
tiyacı (imalata dayalı bir ekonomiden hizmet-
lere geçiş ve değişen küresel mukayeseli üstün-
lüklere ayak uydurmak), sürüp giden küresel
dengesizlikler ve istihdam yaratan, üretkenliği
artıran, sosyal getiriyi azami seviyeye çıkart-
mak için fazlaları yeniden dağıtan yatırımlar
yapmak yerine spekülasyona daha yatkın bir
finansal sistem.
Politika yapıcıların krize yanıtı, bu sorunları
ele almak olmalıydı, ancak daha kötüsü, sorun-
ların bazıları daha da vahimleşti ve yeni sorun-
lar yaratıldı hem de sadece ABD de değil. Bunun
sonucu, GSYİH’daki çöküş devlet gelirlerini bal-
taladığından, birçok ülkede borçluluğun artma-
sı oldu. Dahası, kamu sektörü ve özel sektörde
yeterli yatırımın yapılmaması, yıllarını atalet
içinde geçiren, yaşam becerilerini keskinleştir-
ANALİZ
80
EKONOMİK
FORUM
Joseph E. Stiglitz,
Columbia Üniversitesi’nde
Profesör ve Nobel Ekonomi
Ödülü sahibidir. Son kitabı
The Price of Inequal-
ity How Today’s Divided
Society Endangers our
Future - Eşitsizliğin Bedeli:
Günümüzün Bölünmüş
Toplumu Geleceğimizi
Nasıl Tehdit Ediyor ismini
taşımaktadır.
Kırılganlık durgunluktan, durgunluk da buhrandan iyidir.
Ancak şu anda karşı karşıya olduğumuz güçlükler, ekonominin
bir deprem ya da tsunami gibi doğal afete ayak uydurmak
gibi uyum sağlamamız gereken amansız yasalarının bir sonucu
değil.
Şimdiki güçlüklerimiz hatalı politikaların bir sonucu.
Alternatifler var, ama bu alternatifleri, gelirleri ve hisse senedi
portföyleri bir kez daha büyüyen elitlerin kendilerini tatmin eden
rehavetinin içinde bulamayız.
