90 / 132
Dünya
finans sektörünü
göreve çağırıyor
Prof. JEFFREY D. SACHS
F
inans piyasaları iki önemli amaca hizmet
eder: bireyleri ve işletmeleri çeşitlendi-
rerek tasarrufları üretken yatırımlara
yönlendirir ve sigorta yoluyla risklerin
yönetilmesini sağlar. Sonuç olarak, bu sektör ben-
zeri görülmemiş küresel ölçekli yatırım fırsatlarını
ve risk yönetimi güçlüklerini temsil eden sürdürü-
lebilir kalkınma için çok önemlidir.
Bu nedenle, dünya liderleri bu Temmuz’da
Etiyopya’nın Addis Ababa şehrindeki “Kalkınma
İçin Finansman” konulu Konferans’ta bir araya
geldiğinde, finans endüstrisi ekonomik büyü-
menin finansmanı, yoksulluğun azaltılması ile
çevresel sürdürülebilirlikle ilgili güçlüklere pratik,
küresel çözümler önermeye hazır olmalılar.
Artık Sürdürülebilir Kalkınma Yılı’na girdik.
Art arda yapılan üç küresel zirvede (Addis Aba-
ba’daki konferans, Birleşmiş Milletlerin (BM)
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nı (SKA) be-
nimseme konulu Eylül toplantısı ve Aralık ayın-
daki BM Paris İklim Değişikliği Konferansı) 193
hükümet küresel büyümenin ve yoksulluğu azalt-
manın güvenli bir doğal ortamda devam etmesini
sağlamaya çalışacak.
Bu zor bir karar olacak. Küresel ekonominin
büyüme oranı, yoldaki bütün muazzam engel-
lere rağmen, yıllık toplam %3-4’e ulaşarak her
nesille beraber verimi iki katına çıkarıyor. Ancak
küresel ekonomi temel olarak iki anlamda sür-
dürülebilir büyüme sağlamıyor. Dünyanın birçok
yerinde, büyüme zenginlerin lehine meyletmiş
durumda ve çevresel açıdan yıkıcı (hatta üç aylık
raporlar ya da iki yıllık seçim döngüleri açısın-
dan değil de yüzyıl ölçeğinde bakılırsa), yaşamı
tehdit eder düzeyde.
İklim değişikliği bu çevresel tehditlerin en
büyüğü, ancak mesele bununla sınırlı değil. Mev-
cut küresel fosil yakıt kullanım eğrisi düşünül-
düğünde, gezegenin sıcaklığı büyük olasılıkla
endüstriyel dönem öncesine göre 4-6 ºC artacak
ki bu da gıda üretimi, insan sağlığı ve biyoçeşit-
lilik bakımından felakete yol açabilecek bir artış
oluyor. Dünyanın birçok yerinde, toplumların
hayatta kalmasını tehlikeye bile atabilir. Hükü-
metler ısınmayı 2ºC altında tutma konusunda
çoktan mutabakata vardı ama düşük karbonlu bir
enerji sistemi oluşturma yolunda kesin tedbirle-
rin alınmasına hâl ihtiyaç var.
GERÇEK UZUNVADELİ YATIRIM KAVRAMINI
BENİMSEME VAKTİ
Finans endüstrisi kapsayıcı, sürdürülebilir
büyümeye küresel geçişi kolaylaştırmada önemli
bir rol oynuyor. Sonuçta, etkili finans piyasaları
tasarruf sahiplerine ve yatırımcılara uzun vadeli,
doğru bilgiler vererek işletmelerin, emekli fonla-
rının, sigorta havuzlarının, devlet fonlarının ve
diğerlerinin kendi kaynaklarını uzun vadede sağ-
lıklı sonuçlar getiren projelere tahsis etmelerini,
tasarruflarını finansal tehlikelerden korumaları-
nı sağlamalı. İklim değişikliği düşünüldüğünde,
bunun anlamı deniz seviyesinin altındaki kıyı
bölgelerinin mi yoksa tarım alanlarının mı başa
çıkabileceğine açıklama getirmek gerekir.
Etkili finans piyasaları ayrıca kalkınma ve
bilgiye dayalı akıllı altyapı arasında birdirbir
oynatmaya dair yeni fırsatlar sayesinde, uzun
vadeli büyüme ihtimali nispeten düşük olan yük-
sek gelirli ülkelerden büyüme ihtimali nispeten
yüksek olan düşük gelirli bölgelere daha fazla
küresel tasarruf kanalize etmeli. Sadece 10 yıl
önce, kırsal bölgelerde yaşayan 100 milyonlarca
Afrikalı küresel bilgi akışının dışında yaşıyordu.
Şimdi geniş bandın hızla yayılmasının ardından,
bir zamanların yalnızlaştırılmış köyleri çevri-
miçi bankacılıktan, ulaşım hizmetlerinden, ICT
destekli tarım endüstrisinden, sağlık ve eğitim
programlarından yararlanıyor.
Sanayi Devrimi’nden bu yana, finans insani gelişime yardım eden
önemli bir etken olageldi.
Bu neslin finansal liderlerinin önemli
görevi
ise yoksulluğu sona erdirebilecek, refahı yayabilecek,
gezegeni koruyabilecek sürdürülebilir teknolojilere yatırımı
harekete geçirmek. Bu konuda erken davranan akıllılık etmiş ve
zenginleşmiş olur.
GÖRÜŞ
90
EKONOMİK
FORUM
Jeffrey D. Sachs
Columbia Üniversitesi’nde
Sürdürülebilir Kalkınma
Profesörü, Sağlık Politikası
ve Yönetimi Profesörü
ve Dünya Enstitüsü
Direktörüdür. Ayrıca
Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri’ne Milenyum
Kalkınma Hedefleri
konusunda Özel
Danışmanlık yapmaktadır.