FORUM 257

EKONOMİK

FORUM

ARAŞTIRMA

yatırımlar, hizmetler, fikri mülkiyet, kamu ihaleleri gibi tica-

retin geleneksel alanlarını kapsıyor. Bunlara ilişkin kapsamlı

iyileştirmeler getiriliyor. Bunlara ilave olarak internet ile dijital

ekonomi, kamu iktisadi teşebbüslerinin uluslararası ticaret ve

yatırımlardaki konumları gibi yeni konuları da içeriyor. TPP

çevre ve çalışma standartlarına ilişkin de önemli açılımlar yapı-

yor. Diğer bir özelliği ise TPP’ye değişik kalkınma seviyelerinde

ve büyüklerdeki ülkelerin taraf olmaları nedeniyle kapasite

artırımına ilişkin önlemleri de ihtiva etmesi. Ayrıca anlaşma,

geleneksel serbest ticaret anlaşmalarında düzenlenmeyen dijital

ticaret ve kamu iktisadi teşebbüsler konularını da kapsıyor.

Üçüncü ülkelerin katılımlarına olanak veren hükümler do-

laysıyla TPP’ye önümüzdeki günlerde yeni ülkelerin taraf olmak

için başvuruda bulunmaları bekleniyor. İlk planda esasen TPP

hükümlerine çok yakın hükümler içeren Kore ABD Serbest Tica-

ret Anlaşması imzalamış olan Kore, anlaşmaya taraf olmak için

girişim başlatacağını açıklamıştı. Kolombiya, Filipinler, Tayland,

Endonezya ve Tayvan’da TPP’ye olan ilgilerini belirtmiş ülkeler

arasında yer alıyor.

ABD Ticaret Temsilciliği, TPP ile Amerikan ihraç ürünle-

rine taraf ülkelerin uyguladığı 18 bin ürüne ilişkin uygulanan

gümrük tarifesinin kaldırılacağını ve indirileceğini belirtmişti.

ABD Başkanlığının üzerinde mutabakat sağlanan hususların

açıklandığı raporuna göre TPP’nin beş önemli özelliği bulunu-

yor.

Bunlar;

Kapsamlı Pazara Giriş:

Tarifelerin ve tarife dışı engellerin

azaltılarak kapsamlı pazara girişin sağlanması, bunun sanayi ve

tarımmal ticaretinin yanı sıra hizmet ticaretini kapsaması, Böl-

gesel Yaklaşıma İlişkin Taahhütler: Taahhütlerin bölgesel yak-

laşım içinde değerlendirilmesi; küresel değer zinciri, sorunsuz

ticaretin oluşturulması, sınırların bütünleştirilmesi, istihdam

yaratılması, yaşam seviyesinin yükseltilmesi,

Ticarete İlişkin Yeni Meydan Okumaları Yanıtlamak:

İnovasyon, verimlilik ve rekabet gücünün artırılması, bu arada

dijital ekonomi ile kamu iktisadi teşebbüslerin küresel ekono-

mide rollerinin düzenlenmesi,

Kapsayıcı Ticaret:

KOBİ’lerin güçlendirilmesi ve kalkın-

ma ve ticaret konularında kapasite artışı sağlanmasına ilişkin

bağlayıcı yükümlülükler üstlenilmesi, anlaşmanın getirdiği

iyileştirmelerden tüm tarafların tam anlamıyla yararlanmala-

rının sağlanması,

Bölgesel Bütünleşme Platformu:

Asya Pasifik bölgesi

ülkelerinin katılımlarını sağlayabilecek bir platform olması

şeklinde belirtiliyor.

TPP için varılan mutabakat, giriş hükümleri ve genel tanım-

ları takiben, mal ticareti, tekstil ve hazır giyim, menşe kuralları,

GÜ’leri birlikte hareket etmeye ve bunları

çok taraflı sistemin dışında oluşturmaya

teşvik ettiği kabul ediliyor.

Nitekim Başkan Obama, ABD TPP ile

yeni kuralları oluşturamaz ise başkalarının

(Çin’i kast ederek) kural koyuculuğunu ka-

bullenmek zorunda kalır şeklinde demeçler

vermişti. Başkan Obama’nın “Müşterileri-

mizin %95’i sınırlarımızın ötesinde yaşa-

dığı bir dönemde Çin gibi ülkelerin küresel

ekonominin kurallarını yazmasına izin vere-

meyiz”

söylemi konunun mevcut yönetim

bakımından ifade ettiği önemi vurguluyor.

Özellikle “küresel değer zinciri” uy-

gulamaları sonucunda firmaların üretim

süreçlerinin birden çok ülkeye yayılmış

olmasının yarattığı ortamın, daha ileri or-

tak kurallarla ahenkleştirilmesi gereği TPP

müzakerelerine yansımıştı.

TPP’DE NE MÜZAKERE EDİLDİ?

TPP 30 bölümden oluşuyor. Bölümler

mal ticareti ve pazara giriş hükümleriyle

başlamakta; gümrükler, ticaretin kolay-

laştırılması, hayvan ve bitki sağlığı (SPS),

Bozkurt Aran,

‘Global partnership

quests: new

contentious dynamics

in trade and prospects

for Turkey in an age of

TPP and TTIP’, IPLI ve

TEPAV Turkish Policy

Brief Series, 2013-11

ed.

Jackie Calmes,

‘Trans-Pacific

Partnership is

Reached, but Faces

Scrutiny in Congress’,

International New

York Times, 5 Ekim

2015.

The Wall Street

Journal, ‘The Pacific

Trade Stakes‘,

Ekim 2015. 6 Bkz.

USTR https://ustr.

gov/about-us/policy-

offices/press-office/

press-releases/2015/

october/summary-

transpacific-

partnership

BEŞ YILI AŞAN HARARETLİ MÜZAKERELERİN

ARDINDAN

ABD’NİN ATLANTA KENTİNDE

İMZALANAN TPP ANLAŞMASI İLE ORTAKLIĞA

ÜYE ÜLKE ARASINDA TİCARET BARİYERLERİNİN

AZALTILMASI VE ORTAK STANDARTLAR

BELİRLENMESİ KONUSUNDA UZLAŞI SAĞLANDI.