56 / 132
gümrük idareleri ve ticaretin kolaylaştı-
rılması, hayvan ve bitki sağlığı, ticarete
teknik engeller, ticarette korumaya ilişkin
kurallar, yatırımlar, sınır ötesi hizmet tica-
reti, mali hizmetler, iş sahiplerinin geçici
girişleri, telekomünikasyon, elektronik
ticaret, kamu alımları, rekabet politikası,
kamu iktisadi teşebbüsler ve var olan te-
keller, fikri mülkiyet, işçi hakları, çevre,
işbirliği ve kapasite artırımı, rekabet edi-
lebilirlik ve iş kolaylaştırılması, kalkınma,
küçük ve orta ölçekli işletmeler, kuralların
ahenkleştirilmesi, şeffaflık ve yolsuzluk,
idari ve kurumsal hükümler, anlaşmaz-
lıkların çözümlenmesi, istisnalar ve nihai
hükümlere ilişkin 30 bölümden oluşuyor.
MÜZAKERELERDE
UZLAŞILAN KONULAR
TPP müzakerelerinde üzerinde uzla-
şıya varılan konular içinde öne çıkan bazı
hususlara dikkat çekmek gerekiyor. Pazara
giriş açısından önemli olan mal ticaretinde
yapılacak tarife indirimleri tarafların tari-
fe taahhütlerine ilişkin cetvellerinde yer
alıyor. Ayrıca yabancı yatırımcı firmalara,
yerli üretime ilişkin talepler doğrultusunda
performansa yönelik zorunluluklar geti-
rilmesinin de önüne geçilmeye çalışılıyor.
Tarım ürünlerinde tarife ve kısıtlayıcı uy-
gulamaların kaldırılması veya azaltılması-
nın yanı sıra gıda güvenliği konusu da ön
plana çıkarılıyor.
Geniş Pasifik havzasında taraflar tek
bir menşe kuralları kümesi üzerinde mu-
tabakata varmak suretiyle hangi ürünlerin
TPP tarife indirimlerinden yararlanacağı
konusuna netlik kazandırmaya çalışıldığı,
bu bağlamda, “menşe kümülâsyonu” konu-
sunda da uzlaşıya varıldığı görülüyor.
Müzakerelerde yer alan iki önemli konu
da hayvan ve bitki sağlığı önlemleri ile tica-
rette teknik engellere ilişkin düzenlemeler.
İnsan, hayvan ve bitki sağlığı konularını
ilgilendiren konularda (örneğin GDO’lu
ürünlerin ticareti) getirilecek önlemlerin
“bilimsel temel”e dayandırılması öngörü-
lüyor. Ayrıca bu alanlarda tarafların ulusal
düzenlemelerini yapma hakkı korunurken,
bunun gereğinden fazla ticarete engel getir-
memesi hususuyla dengeleniyor. Keza aynı
denge ticarette teknik engellere ilişkin de
ön planda tutuluyor. TPP Anlaşması’nın
eklerinde belirli sektörlere ilişkin ortak
düzenleyici yaklaşımların geliştirilmesi
benimseniyor. Bu alanlar arasında özellikle
kozmetik sektörü, tıbbi araçlar, ilaç sanayi,
bilgi ve iletişim teknolojisi ürünleri, şarap ve alkollü ürünler,
paketlenmiş gıda ve gıda katkı maddeleriyle organik tarım
ürünleri bulunuyor.
Bir diğer önemli alan, hizmet ticaretine ilişkin kapsamlı bir
uzlaşının sağlanması oluyor. Tarafların, hazırlayacakları “nega-
tif liste” dışında kalan bütün alanlarda yükümlülük üstleneceği
karar altına alınıyor. Buna göre hizmet ticaretinde piyasalar
prensip olarak diğer TPP ülkelerinden hizmet sağlayıcılarına
tamamen açık. Benzer bir “negatif liste” yaklaşımı yatırımlara
ilişkin olarak da kabul ediliyor.
Elektronik ticaretin giderek artan önemi dolayısıyla bu alan-
da TPP de düzenlemeler bulunuyor. Taraflar bir yandan internet
ile dijital ekonomide veri ve bilgi akışının önünü açmak, ayrıca
gümrük vergilerinin yasaklanması üzerinde anlaşırken, diğer
taraftan tüketicilerin aldatıcı ticari aktivitelere karşı korunması
için tüketici koruma yasalarının oluşturulması ya da geliştiril-
mesi konusunda anlaştıkları görülüyor.
Artık ticaret anlaşmalarının bir parçası haline gelmeye baş-
layan ancak üzerinde önemli tartışmaların olduğu iki önemli
alan ise işçi hakları ve çevre konusu. TPP bu bağlamda önemli
bir gelişme olabilecek yaklaşımı sonucu, bu alanlarda daha
56
EKONOMİK
FORUM
ARAŞTIRMA
GÖRÜŞMELERİ 2008’DE BAŞLAYAN
TPP,
İLAÇ ŞİRKETLERİNİN ÇIKARINA OLDUĞU
VE KUR MANİPÜLASYONU KONUSUNUN
ANLAŞMANIN PARÇASI OLMAMASI
NEDENİYLE ELEŞTİRİLİYOR.