95 / 132
aktı. Bir finansal balon oluşmaya başladı. 1990’lar
gelindiğinde yatırım balonu söndü ve Japonya, 20
yıl sürecek bir durgunluk dönemine girdi.
ABD, Japon ekonomisinin kronikleşen düşük
performansına karşın, bütün bu dönem boyun-
ca Yen’in aşırı değerini koruması için Japonya
üzerinde baskı kurmaya devam etti. 1990’larda
ve 2000’lerde, Yen’in reel anlamda aşırı değeri-
ni korumasına, böylece ihracattaki büyümenin
engellenmesine neden izin verildiğini Japonya
Maliye Bakanlığı yetkililerine defalarca sordum.
Hep aynı yanıtı aldım: Japonya, Yen’in zayıflama-
sı durumunda ABD’nin buna karşı ticari misille-
mede bulunmasından korkuyordu.
Yen’in reel değer yükselişinin bir nebze tersi-
ne döndürülmesi, Japonya Merkez Bankası’nın
“Abenomics” ekonomi politikasını 2012 yılında
uygulamaya konulmasından sonra niceliksel ola-
rak para politikasını gevşetmesi sayesinde oldu.
Yen’in 2012’den bu yana süren reel düşüşü yalnız-
ca o zamana kadar devam eden ve büyümeyi fren-
leyen değer yükselişini tersine döndürmekten
ibaret olmasına rağmen, tahmin edildiği gibi, bazı
ABD’li endüstri lobileri Japonya’nın kendi kuru-
nu yönetmesinden yine şikâyet etmeye başladılar.
RENMİNBİ’NİN REEL DEĞER ARTIŞI
Çin, bugün aynı gelişmeleri yaşama riskiyle
karşı karşıya. 2000’lerin ortalarında hızla yükselen
ihracatı, ABD’li yetkililerin, Çin’in ihracatı kısacak
önlemler almaması, Renminbi’nin (Çin Halk Cum-
huriyeti resmi para birimi) değer kazanmasını sağ-
lamaması ve “tüketime dayalı büyüme” politikasını
benimsememesi durumunda ticari misillemede
bulunma tehditleri savurmasına yol açtı. Bumesaj,
daha önceleri Japonya’ya verilen mesajla aynıydı.
ABD’nin Renminbi’nin değerinin artırılmasına
yönelik baskısı 2008 finansal krizinin ortaya çık-
masından sonra daha da arttı.
Bu baskının bugüne kadarki sonuçları, Ren-
minbinin cari işlemlerde konvertibl hale getiril-
diği tarihten (1996) bugüne kadar olan dönemde
Renminbi’nin reel kambiyo kurunu da gösteren
3. Grafikte verilmiştir. Çin’in para birimi 2007’de
EKONOMİK
FORUM
95
i
Çin’in Yıllık İhracat Büyüme Hızı
(Üç Yıllık Hareketli Ortalama)
Kaynak:
IMF; hesaplama yöntemi (X/Xt-3)^(1/3) – 1; X, Çin’in mal ihracat endeksini temsil ediyor.