Forum 263

97 / 132

97 EKONOMİK FORUM
17 Şubat -3 Mart 1923 tarihlerinde toplanan ve Cum-
huriyet Türkiyesi’nin kalkınma, sanayileşme, bağımsız
ekonomiye kavuşma mücadelesinin yol haritasını çizen
İzmir İktisat Kongresi’nde tüccar gurubunun aldığı ka-
rarların birinci maddesi,
Madde 1- Münasip bir isim altında bir ticaret ana bankası
teşkili, (Müttefikan kabul) idi. Cumhuriyetin kurulmasının ar-
dından kongrede alınan kararlar bir bir uygulamaya konuldu.
Cumhuriyet kadrolarının hedefi sanayileşmekti. Hem de kendi
olanakları ile. Sanayileşme elbette kendi kendine gerçekleşmez.
Fabrikalar bir anda yoktan var olmaz. Cumhuriyet Türkiyesi
sermaye, insan gücü, yeraltı ve yerüstü kaynakları yönünden
zengin bir ülke değildi.
Fabrikalar kurulacak, üretime geçirilecek
Cumhuriyetin tek zenginliği cumhuriyeti kuranların, ülkesini
kalkındırma, ulusunu refaha erdirme arzusu ve iradesi idi.
Fabrikalar kurulacak, üretime geçirilecek, para ile olabilecek
işler. Özel sektörü de ihmal etmeden kalkınmayı hedefleyen bir
kalkınma hamlesi için ulusal mali kaynaklara ihtiyaç var. Projeler
yapılacak ama projelerin finansal desteklere ihtiyacı olacak…
Ulusal sermayenin oluşmasında önem taşıyan milli bir banka
düşüncesi bu ortamda oluştu. Milli bankanın temel hedefleri
yalnızca sanayileşme sürecine kaynak bulmak değil aynı za-
manda iktisadi çalışmaları koordine etmek, tasarrufları yatırıma,
parayı üretime dönüştürme, halkta tasarruf bilinci yaratmaktı. Bir
bankanın kuruluş öyküsünü anlatmaya başlarken ilk akla banka
kurma fikrinin kimden çıktığı ve banka sermayesinin nereden
bulunduğu, adının nasıl konduğu soruları akla gelir.
Kurtuluş Savaşı sırasında Hintli
Müslümanlar tarafından Mustafa
Kemal’e gönderilen paranın
harcanmayan kısmı, İş Bankası’nın ilk
sermayesi olarak kullanıldı. İş Bankası
Türk finans dünyasının yapıtaşı oldu
onun sayesinde ekonomi hayatı
yeniden şekillendi.
Nazmi KAL l
Cumhuriyetin ilk bankası
TÜRKİYE İŞ BANKASI