100 / 132
EKONOMİK
FORUM
100
Bankanın ilk yönetimkurulu şöyle oluştu:
- Siirt Mebusu Mahmut Soydan - Cebe-
litbereket Mebusu İhsan Eryavuz
(2)
- Ertuğ-
rul (Bilecik) Mebusu Dr. Fikret Onuralp - Ga-
ziantep Mebusu Kılıç Ali - Rize Mebusu Fuat
Bulca - Sivas Mebusu Rasim Başara - İzmir
Mebusu Rahmi Köken - Ankara Tüccarın-
dan ve Ankara Mebusu Şakir Kınacı - Bozok
(Yozgat) Mebusu Salih Bozok .
1924 yılında 29 memur 8 hizmetli ile
başlayan çalışma 1931 yılında 651 me-
mur 178 hizmetli olmak üzere 829’a ulaştı.
Şube sayısı 1931’de 43’e yükseldi. İş Bankası
1932’de yurtdışına açılacak ve Mısır İsken-
deriye’de, Almanya Hamburg’da şubelerini
açacaktır.
Bu vesile ile bir konuya da açıklık ge-
tirmek isterim. Malum Atatürk düşmanları,
Atatürk hakkında her konuyu istismar et-
tikleri gibi Hindistan’dan millet için gelen
parayı kendi şahsı için kullandı gibi bir söy-
lemde bulunmaktadırlar. Bu konuda da en
yetkili ağız Celal Bayar bakın ne diyor:
“Hint Müslümanlar, milli mücadelede
Atatürk’ün şahsına para göndermişlerdir.
Bu paralar ordumuz için kullanılmıştı. Belki
bu paralar da o paralardandır. Ama ben
böyle bir şeyi araştırmaya lüzum görme-
dim. Böyle bir söylentiyi Atatürk aleyhinde
olanlar yaymak istediler.
Fakat bildiğim çok önemli bir konu var.
Atatürk bu paradan aldığı temettüyü hiçbir
zaman şahsına bir kuruş biler kullanma-
mıştır. Hep üzerine hisse senedi istemiştir.
Temettüyü hisse senedine çevirmiştir. Bu
para böylece çoğalıp yükselmiştir. Onunla
Dil ve Tarih Kurumu’nu kurmuştur. Oraya
sermaye olarak vermiştir.
Atatürk’ün banka için yatırdığı para
Bankanın kuruluş aşamasında Mustafa
Kemal’ın verdiği para sadece 250 bin liradan
oluşmamaktadır. Mustafa Kemal 1milyon lira
sermaye ile kurulan bankanın 250 bin liralık
hisse senedinin parasını peşin ödediği gibi
26 Ağustos 1924 tarihinde bankadaki 2 no’lu
hesaba 207 bin 400 lira yatırmıştır.
Böylece Atatürk’ün bankanın kurulu-
şuna katkısı 457 bin 400 lirayı bulmaktadır.
Atatürk’ün verdiği para mevduat biçimin-
de verilmiştir. Bir daha geri alınmayacak bir
mevduattır ve kardan da hisse alınmayacak
bir sermayedir.
Bu sermaye Atatürk’ün ölümünde Ha-
san Rıza Soyak’a (Atatürk’ün Özel Kalem
Müdürü) göre 1 milyon 520 bin lirayı, İş
Bankası kayıtlarına göre 1 milyon 371 bin
lirayı bulmuştur (Atatürk’ün banka gelir-
lerinin bir partiye verildiği yolunda son
yıllarda yapılan polemiklere cevap olacak
Atatürk’ün noter tasdikli vasiyetini notlar
bölümünde bulacaksınız.
(3)
İş Bankası’nın kuruluşunda
engellemeler
(4)
Türkiye İş Bankası’nın kurulma hazırlıkları
sırasından başlayarak kasıtlı olarak yapılan
bir dedikodu ile bu bankanın kurulması şid-
detle eleştirilmeye başlamıştır. Avrupa’nın
sömürgeci çevrelerinin İstanbul, İzmir ve
Ankara’daki vasıtaları yabancı banka şubeleri
ile levanten ve ticaret erbabı ve azınlıklar
tarafından beslenerek CHP genel Merkezi’ne
kadar ulaşan bu dedikodu sahipleri,“Türkler
asker ve çiftçi olur ama asla bankacı, sanayi-
ci, iktisatçı olamazlar. Bankacılık yüzyılların
biriktirdiği bilgi ve tecrübe ister. Yıllar yılı
EKONOMİ TARİHİ
İş Bankası'nın açılışında Başbakan İnönü, İcra Heyeti ve Genel Müdür
İdare Meclisi zabıtlarından eski ve yeni yazılı iki sayfa