50 / 132
EKONOMİK
FORUM
50
ARAŞTIRMA
D
evrim, 1961 yılında Türkiye’de
üretilen ilk yerli otomobil. Dö-
nemin Cumhurbaşkanı Cemal
Gürsel’in talimatıyla, Eskişehir
emiryolu Fabrikası’nda 129 günde üretildi.
Türkiye’nin ilk yerli otomobili Devrim’in en
genç mühendisi, yüksek mühendis mer-
hum Kemalettin Vardar, vefatından sadece
26 gün önce Konya Sanayi Odası’na verdiği
özel röportajda Devrim’in hikayesini anlattı.
Röportajda Vardar, adeta bir şehir efsa-
nesi gibi dilden dile dolaşan benzin hika-
yesi ile ilgili,“tam bir yürek acısıdır”ifadesini
kullandı. Fatih Ulutaş’ın yaptığı röportajda
merhum Vardar’ın benzin ile ilgili açıkla-
maları şöyle:
“Benzin hikayesi tam bir yürek acısıdır.
Şimdi herkesin bildiği kısmı ile başlayalım.
Cemal Gürsel geldi, arabaya bindi. İşte kimi
200 metre, kimi 50 metre gitti diyor. Her
neyse, araba stop etti. Ve bu iş tam anla-
mıyla bir fiyasko haline getirildi. Çünkü
ne kadar basın varsa, ne kadar bu konuya
bulaşmış insan varsa hepsi de bir marifet-
miş gibi evire çevire herkesin karşısında bu
suçlamayı ifade etmekten hiç korkmadı.
‘Araba çalışmadı. Ah zavallı, vah zavallı, ben-
zin koymayı unutmuşlar.’
Senelerdir, Devrim’den bahsedildiğinde
bana,‘Hani şu sizin benzin koymayı unuttu-
ğunuz araba değil mi’demiyorlar mı benim
cinlerim tepeme çıkıyor. Şimdi bakınız, bu
arabanın neden stop ettiği belli değildir,
çünkü araştırılmamıştır. Çünkü incelenme-
miştir. Stop eden arabada kullandığımız
motor benzin tıkanıklığı yapan yani boğu-
lan bir motordu.
Diyebilir misin ki boğuldu motor?
O arabadaki motoru yapan Rıfat Ser-
daroğlu’dur. Serdaroğlu, kendi yaptığı mo-
torun olduğu arabada şoförlük yapıyor ve
Cemal Gürsel de yanında oturuyor. Araba
stop edince,‘ne oldu’diye soruyor. Sen olsan
ne cevap verirsin? Diyebilir misin ki boğuldu
motor? Sıkı mı, var mı böyle bir baba yiğit?
Yok. Ne yapacak, bir şey söyleyecek. Rıfat
Serdaroğlu da ‘benzin bitti diyor. Sonradan
biz Rıfat’la defahatle konuştuğumuz zaman
Rıfat dedi ki ‘yahu gösterge çeyrek depo
benzin gösteriyor. Ben çeyrek depo ile An-
kara’nın içinde dokuz tur atıyorum.’
Niye bu arabada benzin yok diyor peki?
Evet, benzin ikmali yapılmamış çünkü gös-
“DEVRİM’DE
BENZİN HİKAYESİ
TAM BİR YÜREK
ACISIDIR”
terge benzin ikmalini zorunlu görmüyor.
Göstermiyor. Orda bir gösterge hatası var.
Ve hakikaten de göstergeler ayar yapılırken,
bizimde başımıza öbür arabalarda geldi, bir
takım arızalar gösteriyor, yani yanlış şeyler
gösteriyor. Nitekim bu da onlardan bir ta-
nesi olabilir mi? Olabilir.
Arabanın neden
durduğu araştırılmalıydı
Rıfat Serdaroğlu’nun bu konunun için-
de yer alan, bir sürü sıkıntı çeken biri olarak
başka bir şey söylemesi zaten mümkün de-
ğildi. Ha niye stop etti, işte ondan sonrasını
çözmek için bu hadiseye sebep olan aracı
alıp araştırmamız lazımdı değil mi? Kimse bir