(YSÇK) kurulması konusunda varılan mu-
tabakat önemli. Ancak, ABD-AB arasında
oluşturulan Yüksek Düzeyli Çalışma Grubu
(HLWG) çalışmalarının neredeyse iki yıl
sürdüğü, yine Türkiye-Güney Kore arasın-
da imzalanan STA öncesi benzer bir çalışma
grubunun, müzakerelere geçmeden önce
iki yıl kadar konuyu istişare ettiği dikkate
alındığında müzakerelere başlamanın he-
men mümkün olamayacağı düşünülebilir.
Bu durumda, mevcut şartlarda bir değişme
olmaması halinde, Türkiye-ABD arasında
kurulacak YDÇK’nın çalışmalarının tamam-
lanması ve müzakere kararına geçilmesinin
en az iki yıl alabileceği göz önünde bulun-
durulmalı.
6
Bu süreç zarfında, ABD-AB mü-
zakerelerinin gidişatı ve kapsamı da Tür-
kiye’nin STA müzakereleri için önemli bir
gösterge teşkil ediyor.
TÜRKİYE-ABD SERBEST TİCARET
ANLAŞMASI’NDA ÖNE ÇIKABİLECEK
KONULAR
ABD ile muhtemel bir STA müzakere-
lerinde ön plana çıkabilecek muhtemel ko-
nular arasında tarım, hizmet ticareti, fikri
mülkiyet hakları, yatırımların korunması,
devlet yardımları, kamu alımlarının yanın-
da ilaç sanayi, tekstil ve hazır giyim ürün-
leri ticareti sayılabilir. ABD’nin daha önce
tamamladığı STA’lar dikkate alındığında,
sanayi ürünlerinde tarife indirimleri, anti
damping ve korunma hükümleri gibi ti-
caret politikası önlemleri, ticaretin kolay-
laştırılması amacıyla gümrük mevzuatı ve
uygulamalarında ileri adımlar atılması ve
devlet yardımları konularının olası bir an-
laşmada yer alması beklenmeli. ABD’nin
ticarete konu olan imalat sanayi ürünle-
ri üzerindeki gümrük vergilerini ilk yıllar
içerisinde önemli ölçüde sıfırlaması, çok
istisnai bazı ürünlerde ise birkaç yıla yay-
ması beklenebilir. Örneğin Güney Kore ile
yapılan STA’da 5-10 yıla yayılan indirimler
söz konusu olmakla beraber bu tür istisna
ürünlerin sayısı toplam tarife satırlarının
%9’unu geçmiyor.
ABD’nin diğer STA’larında üzerinde
durduğu ve anlaşma kapsamında düzenle-
me yapılan diğer önemli alanlar arasında
yatırımların korunması, hizmet ticaretinin
geliştirilmesi, kamu alımlarında yerli giri-
şimcileri sağlanan imkânların yabancılara
da temini, ticarette teknik engeller oluş-
turan standartlara ilişkin düzenlemeler
dikkati çekiyor. Bu alanlarda özellikle DTÖ
kapsamında atılan adımların ve mevcut an-
laşmaların yetersizliği ABD’yi ikili ticaret
ilişkilerinde (STA vb.) daha ileri düzenlemeler almaya sevk edi-
yor. ABD’nin, DTÖ+ olarak kabul edilen bu alanlarda STA anlaş-
malarında bağlayıcı hükümler koydurabildiği görülüyor.
7
Bu konulara ek olarak, yine ABD’nin üçüncü ülkeler ile yap-
tığı ticaret anlaşmalarında özellikle DTÖ sisteminde yeterince
ön plana çıkmayan ancak kendi çıkar ve beklentileri açısından
kayda değer başka bazı konuları da gündeme getirdiği görülüyor.
Bunlar arasında, DTÖ TRIPS anlaşmasının kapsamadığı ve fik-
ri mülkiyet haklarının daha ileri düzeyde korunmasına yönelik
düzenlemeler, çevre standartları, çalışma yasaları, çocuk işçilik
ve iş yeri sağlığı ve güvenliğine yönelik konular ile yolsuzlukla
mücadele gibi doğrudan ticaretle ilgili olmayan yeni konular
gündeme taşınmak istenebilir.
ABD’nin Türkiye ile ilişkilerinde ticaret politikaları konuları
dâhilinde üzerinde durduğu bazı hususların ileride gündeme ge-
tirilmesi de beklenebilir. Bu bağlamda:
◆
AB ile Gümrük Birliği kapsamında yer almayan, ancak ti-
caret ilişkilerinde önemli yer tutan tarım ürünlerinde serbestîye
gidilmesi konusu muhtemel bir STA içerisinde ele alınacak ve
tartışılacak. ABD’nin, Türkiye’nin uyguladığı yüksek gümrük
tarifeleri konusundaki çekincelerini israrla dile getirdiği görü-
lüyor. Örneğin taze meyve, sebze ve meyve sularında %130-
140 oranlarına ulaşan tarifeler hassasiyet yaratabiliyor. Alkollü
64
EKONOMİK
FORUM
ARAŞTIRMA
