84 / 134
82
EKONOMİK
FORUM
Konut satışlarının (konut talebi) kom-
pozisyonuna baktık. Türkiye genelinde ko-
nut satışlarının yıllık büyüme performansı
da yukarıda.
Çok iyi bir 2013 ardından konut satışları-
nın geçen yılın özellikle ilk yarısında yavaşla-
dığı ancak geçen yılın son çeyreğiyle birlikte
satışların belirgin bir şekilde hızlandığını gö-
rülüyor. Zaten, konut talebine yönelik önemli
bir kaygı duyulmuyor. Genel endişe konut
arzının konut satışlarından çok daha hızlı bü-
yüdüğü ve bunun da konut sektöründe ciddi
bir balon yaratmakta olduğu yönünde.
Konut arzını ise yapı izinleri ve yapı ruh-
satları üzerinden takip ediliyor. Ancak yapı
ruhsatı ve yapı izinleri arasında fark olabiliyor.
Bu da iskân almamış ancak yapımı devam
eden konutlardan kaynaklanıyor. Şimdi konut
talebi ve arzına beraber bakalım.
2008 yılının başından beri arz göstergesi
olarak baz aldığımız yapı ruhsatlarında kü-
mülatif %59, yapı izinlerinde de kümülatif
%86 artış olduğu gözlemleniyor. Aynı dö-
nemde talep göstergesi konumundaki konut
satışlarındaki kümülatif artış %173. Göreli
olarak uzun sayılabilecek bir dönemde konut
talebinin konut arzından daha hızlı artmış
olması konut sektöründe balon olmadığının
en önemli göstergelerinden biri.
Konut satışlarının büyük şehirlerdeki kıs-
mına ve yabancı/yerli oranına baktık. Şimdi
de konut satışlarının nasıl finanse edildiğine
bir göz atalım.
Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi ipotekli
satışlar (kredili) 2015 yılının ilk üç ayının
toplam satışlarının yüzde 39’u kadarmış. Geri
kalan yüzde 61’in peşin satıldığını görüyoruz.
2013 ve 2014 yıllarında da dağılım üç aşağı
beş yukarı aynıydı. Kredili satışların toplam
satışlar içerisinde düşük olması Türk insani-
nin konutu önemli bir yatırımenstrümanı ola-
rak görmesinden kaynaklanıyor. Tasarrufların
kayda değer kısmı konut yatırımına akıyor.
Konut satışlarının ilk satış ve ikinci el
satış dağılımı da hemen aşağıdaki tabloda
yer almakta. Türkiye’de ilk satışların ve
ikinci el konut satışlarının toplam içindeki
payı sırasıyla yüzde 44 ve yüzde 56. İlk
satışların toplam içindeki oranının yüksek
olması yeni yapılan projelere yönelik işta-
hın yüksek olduğunu gösteriyor.
EKO ANALİZ
Taşınmaz Satışında Mülk
Edinen
Yatırımcılar Hangi
Ülkeden
(2013)
Yüzölçümü
(Metrekare)
Almanya
1,033,668
Suudi Arabistan
665,626
Rusya Federasyonu
82,242
Hollanda
121,214
Azerbaycan
80,912
Irak
51,681
İsveç
49,074
İran
32,685
Norveç
7,780
Konut Sektörü:
Arz-Talep Değişimi
2008
2014
Kumulatif Değişimi (%)
Talep
Konut Satışlar
427,105
1,165,381
172.86
Arz
Yapı Ruhsatları
(Toplam Bina Sayısı)
234,144
372,282
59
Arz
Yapı İzinleri
(Toplam Bina Sayısı)
181,054
336,423
85.81
Konut Satışlarının
Yıllık Değişimi
Konut Satışlarının
Ne Kadarı
Kredili,
Ne Kadarı
Peşin
?
İpotekli Satışlar
(115445=38,84 %)
Diğer Satışlar
(181773=61,16 %)
Konut Satışlarının Ne Kadarı
İlk Satış
Ne Kadarı
İkinci El
?
İlk Satış
(130.120=43,78 %)
İkinci El Satış
(167.098=56,22 %)