100 / 132
EKONOMİK
FORUM
100
propagandalarına malzeme yaparak Büyük
Millet Meclisi’ne kadar uzanan kolları aracı-
lığı ile “İşte söylemiştik yapamadılar” diyerek
yetkilileri kandırmaya çalışacaklardı. Sabotajın
şeklini saptar saptamaz laboratuara girdim,
gerekli incelemeler ve denemeler sonunda
selüloz elyafı içindeki reçine habbeciklerini
elyafın içine hapsetme yöntemini bulmayı
başardım ve kağıt-karton üretiminin dur-
masını engelledim. Bu başarımı kağıtçılık
çevresine bildirdim. Bana bu konuda çeşitli
ülkelerde çalışmalar olmasına rağmen henüz
bir sonuç olmadığını buluşumun üstün bir
başarı olduğunu cevaben bildirdiler ve tebrik
ettiler. Bu keşfim mesleki yayınlara ve Kimya
Ansiklopedisine (Chemie-Lexikon) geçti
.***
Yine boş durmadılar. Piyasamıza ucuz
kağıt çeşitleri sürerek, fabrikamızı batırma-
ya damping yoluyla satışlarımızı önlemeye
çalıştılar. Planlarının başarıya ulaşmasından
o kadar emindiler ki T.C. Filigranlı Kağıtları
üretmişlerdi bile. Maliye Bakanlığı’nın bu si-
parişini biz gerçekleştirince apışıp kaldılar.
Daha sonra fabrikamızı şapsız bırakmak için
girişiminde bulundular. Bu sabotajı da def
etmek amacıyla, Şaphane köyü çevresindeki
Ata yadigarı, şaptaşı kaynaklarımızı değerlen-
dirmeye yöneldim... Kağıt fabrikasının açılışı
yapılıp 2 bölümünün yapılması gündeme
geldiğinde. Sümerbank’ın 1936 bilançosu
görüşmeye açılmışken yine kağıt fabrikasının
kurulması konusunda eleştiriler devam etti.
Zarar edeceği ısrarla söylendi. Afyonkarahisar
Milletvekili Berç Türker yaptığı uzun konuş-
masında “Bendeniz böyle bir sanayi hırsının
işin arkasını almadan ve nasıl işlediğini gör-
meden, kar edip etmediğini bilmeden ikinci-
sinin açılmasını doğru bulmuyorum” diyerek
karşı çıktı. Afyonkarahisar Milletvekili’nin bu
kulaktan dolma bilgilerle söylediği sözlere
İktisat Bakanı Bayar gereken cevabı verdi.
◗
Celal Bayar:
“Fabrika çok medeni ve
modern esaslara dayanarak kurulmuştur.
Avrupa’daki herhangi bir benzeri ile rekabet
etmeye hazırdır.”
Bir yabancı konuğumla fabrikayı dolaşı-
yorduk. O da Sovyet ağır sanayi komiseri idi.
Kendisi çekirdekten yetişmiş ve işten anlayan
bir zattı. “Bu fabrikanın planlarını müdürünü-
zün yaptığını söylüyorlar doğru mu?”dedi.
Evet doğrudur, Bu gün fabrikanın başın-
da bulunanMehmet Ali Kağıtçı bu işten anla-
yan yetişmiş kıymetli bir elemandır. Mesleğini
çok iyi bilen bir uzmandır. Fabrikamız emin
ellerdedir hiçbir endişemiz yoktur. Bilakis fab-
rikanın büyütülmesi hayırlı bir iştir, çünkü kar
temin etmektedir ve fabrikanın güvenilirliğini
artırmaktadır”dedim.
****
Atatürk’ün ölümünden sonra ulusal sanayi
hamlemizin ve Türk kağıtçılığının düşmanları
yeniden eyleme geçtiler. O zamanki Başba-
kan Refik Saydam 1939 Mayıs’ında “Değil yeni
fabrikalar için para vermek mümkün olsa işle-
mekte olanları dahi kapatırım”
*****
diyordu.
Zamanın İktisat vekili Celal Bayar’ı eleş-
tirme çabası içinde birinci beş yıllık plan ge-
reğince kurulan fabrikaların ülke yararına
olmadığını ortaya çıkarmak istiyorlardı.
Mehmet Ali Kağıtçı hakkında soruştur-
malar açtılar. Nihayet 1940’da Kağıtçı’yı gö-
revden aldılar.
Mehmet Ali Kağıtçı Hakkında Ünlü ya-
zar-Tarihçi Cemal Kutay,“ÖmrünüMilli Kağıda
Adayan Adam” başlıklı yazısında bakın ne
yazıyor.
◗
“Yaşamını milli kağıda adayan Mehmet
Ali Kağıtçı alanında uluslararası bir otorite
idi. Onu görevden aldıktan sonra Kuzey ül-
kelerinden bir uzman aramasına giriştiler.
Uluslararası kağıt karteli bu arayışı duyunca
Stokholm elçiliğimize başvurarak “Mehmet
Ali Kağıtçı’nın hayatı hakkında bilgi istendi.
Çünkü bir ülkede bir Mehmet Ali Kağıtçı var-
ken selüloz ve kağıt sanayi için uzman aramak
batılı kafa için bir cinayetti…Bir uzman getir-
diler. Gelen kişi ilk olarakMehmet Ali Kağıtçı’yı
sordu. Onun hayatta ve sihhatte olduğunu,
fakat bir başka kurumda gıda maddelerinin
bileşimi üzerinde araştırma yapığını duyunca
hayretle: “Beni buraya niye getirdiniz”dedi.
Kuruluş öyküsünü kısaca anlatmaya çalış-
tığım fabrika sayesinde Türkiye kendi ürettiği
kağıda kavuştu. 2000’lı yıllara kadar verimli ve
karlı bir şekilde çalıştı. Ülkemizde özel teşeb-
büsün kurduğu tüm kağıt fabrikalarına ele-
man yetiştiren bir okul hatta üniversite oldu.
Bilindiği gibi özelleştirme kapsamında
fabrika kapatıldı.
EKONOMİ TARİHİ
*
Kağıtçı o öneriyi kabul etse idi Heybeliada da gecekonduda ölmezdi.
**
Bugünkü G 7 ler gibi
***
Kağıtçı’nın bu buluşu kimya ansiklopedisi (Chemie-Lexikon) a girdi.
****
Mehmet Ali Kağıtçı 1940 yılında görevden alındı.1980’lı yıllarda görüştüğüm ve bana Mehmet Ali Kağıtçı’dan övgü ile bahsedip onunla konuşmamı öneren Celal Bayar 1950’de
iktidar olunca onu göreve iade etmedi.
*****
Atatürk’ün diktiği ağaçlar. Nazmi Kal