24 / 132
EKONOMİK
FORUM
24
KAPAK KONUSU
Yıllara Göre İran’ın Dış Ticaret Hacmi (Dolar)*
2006
2010
2011
2014
2011-2014
Yılları Değişim
İhracat
63.247.000 83.785.000 130.544.000 73.874.216 -43.00%
İthalat
40.685.759 54.697.236 68.319.000 53.649.618 -21.00%
Dış Ticaret
Hacmi
103.932.759 138.482.236 198.863.000 127.523.834 -36.00%
Dış Ticaret
Dengesi
22.561.241 29.087.764 62.225.000 20.224.598 -67.00%
Kaynak:
Trademap*Trademapveriağında İran’ın2012,2013yıllarıdış ticaretverileriyeralmamaktadır.
ülkeler arası işbirliği noktasında çalışmalar
yapıldı. Biz de, ticaret sicili ve MERSİS uygu-
lamasına ilişkin Ülkemiz deneyimlerini üye
ülkeler ile paylaştık. Üye ülkeler açısından
çok faydalı olan bu Çalıştay’ın ikincisini de
bu yıl içinde yapmayı planlıyoruz.”
Gümrük kapıları yenileniyor
Bu arada İran’la ile ticareti geliştirmek
amacıyla komşu ülkeye açılan gümrük ka-
pılarında yenileme çalışmaları yürütülüyor.
Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenk-
ci, bu çalışmalar hakkında da şöyle konuşu-
yor : “Bu kapsamda Hakkari ilinde bulunan
Esendere Gümrük Kapısı’nınYap-İşlet-Devret
kapsamında yenileme çalışmaları tamam-
lanmış olup yenilenen tesislerin 2016 ilk
yarısında hizmete açılması planlanmaktadır.
Van ilinde bulunan Kapıköy Gümrük
Kapısı’nınYap-İşlet-Devret kapsamında yeni-
lenme çalışmalarının 2017 yılında bitirilmesi
hedeflenmektedir.
2002 yılında yapılarak hizmete açılan
Ağrı ilinde bulunan Gürbulak Gümrük Ka-
pısı, günümüz itibariyle gerek gümrük iş ve
işlemlerinde gelinen nokta, gerekse İran’la
ticaretimizde yaşanan ve beklenen gelişme-
ler nedeniyle ihtiyacı karşılamakta yetersiz
kalmaktadır. Bu amaçla kapının yenilenmesi
amacıyla ilave arazi kamulaştırma/tahsis ve
projelendirme hazırlıklarına başlanılmıştır.
İran ile ülkemiz arasında bulunan 3 kara
hudut kapısından ikisi olan Esendere (Hak-
kari) ve Kapıköy (Van) Gümrük Müdürlük-
leri’nin Yap-İşlet-Devret modeli ile yeniden
yapılandırılması gündemdedir. Bunlardan
Esendere Gümrük Kapısı’nın mevcut tesisleri
yenilenmiş olup, geçici kabul aşamasına ge-
linmiştir. Kapıköy’de ise yine Yap-İşlet-Devret
modeli çerçevesinde yer teslimi yapılmış
olup, projelendirme aşamasındadır. Ayrıca,
İran tarafının karşı tarafın yollarını TIR geçişine
uygun hale getirmeyişi modernizasyon süre-
cini bir nebze yavaşlatmaktadır. Bu konuda da
gerek Bakanlığımız gerekse de ilgili diğer Ba-
kanlıklar olan Dışişleri, Ekonomi ve Ulaştırma,
Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığımız tara-
fından gerekli diplomatik adımlar atılmakta-
dır. İran’a açılan en büyük kara hudut kapımız
olan Gürbulak (Ağrı) kara hudut kapımızın da
zaman zaman doğan ihtiyaçlar kapsamında
yenileme çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca,
bu kapımızın daha etkin çalışabilmesine yö-
nelik bir ideal tasarım proje çalışmasını da
gündemimize almış durumdayız.İran’a açılan
bu kapıların modernizasyon çalışmalarının
tamamlanması ile fiziki kapasiteleri artırılacak,
geçişler en hızlı ve en güvenli hale gelecek,
böylelikle İran’a karayoluyla olan ticaret hac-
mimizde gözle görülür bir artış yaşanacaktır.
Şu an Bakanlığımız ile İran’daki muhatabımız
İranMaliye Bakanlığı Gümrük İdaresi arasında
iyi bir işbirliğine sahibiz. Gerek ikili ziyaretle-
rimiz, gerek uluslararası platformlarda ortak
hareket içerisinde bulunmamız bölgemiz ve
ikili ilişkilerimiz açısından oldukça iyi sonuçlar
doğurmaktadır. İki ülke gümrük idareleri
arasındaki tüm konular gerek gümrük idaresi
başkanları düzeyinde gerçekleştirilen üst
düzey toplantılarda gerekse uzmanlar dü-
zeyinde gerçekleştirilen teknik toplantılarda
görüşülmektedir. Bu şekilde ortaya çıkan cari
sorunların hızlı çözümü sağlanmaktadır.”
Yıllar İtibarıyla İran ile Dış Ticaretimiz (Milyon Dolar)
İhracat
Değişim İthalat
Değişim Dış Ticaret Hacmi
Değişim Dış Ticaret Dengesi
Değişim
2002
334
-
921
-
1.255
-
-587
-
2003
534
59,8%
1.861
102.00%
2.394
91.00%
-1.327
126.00%
2004
813
52,3%
1.962
5.00%
2.775
16.00%
-1.149
-13.00%
2005
913
12,3%
3.47
77.00%
4.383
58.00%
-2.557
123.00%
2006
1.067
16,9%
5.627
62.00%
6.694
53.00%
-4.56
78.00%
2007
1.441
35,1%
6.615
18.00%
8.057
20.00%
-5.174
13.00%
2008
2.03
40,8%
8.2
24.00%
10.229
27.00%
-6.17
19.00%
2009
2.025
-0,3%
3.406
-58.00%
5.431
-47.00%
-1.381
-78.00%
2010
3.044
50,4%
7.645
124.00%
10.689
97.00%
-4.601
233.00%
2011
3.59
17,9% 12.462
63.00%
16.051
50.00%
-8.872
93.00%
2012
9.922
176,4% 11.965
-4.00%
21.886
36.00%
-2.043
-77.00%
2013
4.193
-57,7% 10.383
-13.00%
14.576
-33.00%
-6.191
203.00%
2014
3.886
-7,3%
9.833
-5.00%
13.719
-6.00%
-5.947
-4.00%
2015
3.665
-5,7% 6.096
-38.00%
9.761
-29.00%
-2.432
-59.00%
Kaynak:
SAS