Forum265

NOTLAR:

Bu bölümdeki Bilgiler Sayın Prof Dr. İzzet Öztoprak’ın “Atatürk Orman Çiftliğinin Tarihi”adlı kitabından alınmıştır

Hasan Rıza Soyak. Anılar

Çiftliğin alımı ile ilgili detaylar Hasan Rıza Soyak Atatürk’ten Anılar kitabından okunabilir.

hayvancılığına ve ziraatına örnek ürünler

yetiştirmek ve çiftçiye yeni ufuklar açmak-

tı. Nitekim yurtdışından getirilen tohumlar

bu arazilerde denendi. Olumlu sonuç alın-

dığında yöre çiftçilerine üretilen tohumlar

verildi. Aynı yenilikler büyük ve küçükbaş

hayvan türleri için de yapıldı. Örneğin,

yabancı kaynaklı olan Merinos koyun ırkı,

Baltacı ve Millet Çiftlikleri’nde yetiştirilerek

Türk hayvancılığına kazandırıldı.

Sütçülük ve süt ürünleri için Avusturya

ve Macaristan’da sütçülük okullarından

mezun ustabaşları getirildi. Bunlardan

ikisi Ankara’da Orman Çiftliği’nde ve süt

üretiminde Baltacı Çiftliği’nde çalıştılar. Bu

ustabaşılar, aynı zamanda kendi konuların-

da uzman gençler de yetiştirdiler. Baltacı

Çiftliği’ndeki süt imalathanesi, Atatürk’ün

sağlığında, günde 15 bin litre pastörize süt

ve 1.000 kg. tereyağı işletme kapasitesine

yükseldi. İstanbul halkı ilk pastörize sütü

Yalova Çiftlikleri’nden içti.

Çiftliklere yurtdışından yabancı uz-

manlar getirildi, işçi olarak bölge halkın-

dan yararlanıldı. Doğal olarak çiftliklerde

çalışan işçiler, çiftliklerde gördükleri yeni-

likleri kendi köylerinde uyguladılar.

Yalova çiçekçilikle tanıştı

Atatürk, İstanbul’dan çiçekçi ustası

Pandeli Roketos’u, Termal’in çiçeklendi-

rilmesi için görevlendirdi. Pandeli Usta,

önce bir sera yaptı, sonra burada yetiştir-

diği çiçeklerle Termal’i süsledi. Pandeli’nin

yetiştirdiği ustalar, daha sonra köylerinde

çiçekçilikle uğraştılar. Bu durum giderek

bölge halkını çiçekçiliğe heveslendirdi. Bu

nedenle Yalova bugün çiçekçilikte önde

gelen yerlerden oldu

Tavukçuluk, hayvancılık, zeytin üretimi,

bağ- bahçe işlenmesi, sebze ve meyve gibi

konularda bölge halkı bu çiftliklerden çok

şey öğrendi.

Yalova Çiftlikleri’nin Atatürk dönemin-

de uzun süre müdürlüğünü yapan Necati

Turgay ile Atatürk’ün 100. doğum yılı ne-

deniyle hazırladığım “Atatürk’ten Anılar”

programında konuştum.

Necati Turgay: Ben Yalova Çiftlikleri’ne

geldiğim zaman Yalova, Bursa’nın Yunan-

lılar tarafından işgali sırasında yanmış, yı-

kılmış ve harap haldeydi, halk aç ve peri-

şandı. Çiftlikleri açtığımız zaman köylüleri

fiilen çalıştırarak onlara geçim sağlamayı

düşündük. Ondan sonra ziraat metotları

öğretme yoluna gidildi. Civarda o zaman-

lar bir tek sebze bahçesi yokken, çiftlik

etrafında bulunan köylere sebze, meyve

fidanı, asma bağ çubukları dağıtarak ön-

cülük yaptık. Tabii bunları hep Atatürk’ün

direktifleri ile yapıyorduk.

Kooperatif kurarak bütün köyleri bu

kooperatife bağladık, personel yetiştir-

dik. Birçok yerde, Orhangazi, Gemlik, Ka-

ramürsel’de süt alım merkezleri kurduk.

Çiftliğin içinde de bir süt fabrikası kuruldu.

105

EKONOMİK

FORUM

Fabrikanın planları Almanya’dan getirtildi.

Amacımız İstanbul’a kaliteli süt vermekti.

Meyvecilik, hayvancılık, tavukçuluk,

alanındaki çalışmalarımız civar köyler için

bir eğitim oldu, civar köylerin kalkınmasına

yardım etti. Bugün Yalova çevresindeki

meyvecilik, turfanda sebzecilik, tavukçu-

luk, çiçekçilik o zaman Atatürk’ün önderli-

ğinde başlattığımız çalışmaların ürünüdür.”

Çiftliklerin hazineye bağışlanması

amacı ile yapılan envanter çalışmasındaki

kayıtlara göre Yalova Çiftlikleri’nde, bin

litre pastörize süt ve bin kilogram tereyağı

işleme kapasitesinde bir modern Süt Fab-

rikası, bir yoğurt imalathanesi, bir tavuk

çiftliği, iki özel iskele ile liman tesisatı, bir

adet 35 tonluk deniz motoru olduğu an-

laşılmaktadır.

Atatürk çiftlikleri millete bağışladı

Atatürk millete tarımı, modern tarım

araçlarının kullanımını öğretmek, kırsal

kesimin kalkınmasını sağlamak için satın

alıp kendi parası ile işlettiği çiftlikleri ölü-

müne yakın zamanda millete bağışlama

kararı aldı.

Konu Meclis’te görüşüldü ve oy birliği

ile kabul edildi. Büyük Millet Meclisi Başka-

nı Abdülhalik Renda Atatürk’e şu telgrafı

gönderdi.

“Ülkenin tarımsal kalkınmasına

yardım olmak üzere yıllardan beri

bizzat uğraşarak yetiştirdiğiniz çift-

likleri ve içinde bulunan fabrika, alet

ve sairenin tümünü tarımın gelişmesi

uğruna millete bağışlamanız haberi

mecliste derin heyecan uyandırmış ve

meclisin derin teşekkürlerini yüksek

huzurunuza sunmama oy birliği ile ka-

rar vermiştir.

Derin saygılarımla arz ederim.

Atatürk’ün bu telgrafa cevabı çok kısa

ve anlamlı idi. “Yapılan bir görevdir.”

Çiftlikler konusu elbette bu kadar

değil. Bu satırlara ancak bu kadarını sığ-

dırabildim.

Meraklı okuyucularım Atatürk’ün Dikti-

ği Ağaçlar kitabımda ayrıntıları okuyabilirler.

Atatürk sık sık

Yalova’ya gider

orada dinlenirdi