106 / 132
EKONOMİK
FORUM
106
Avrupa’da reform
ya da boşanma
Bugün kötü performans
gösteren ülkeler, Euro
tanıtılmadan önce, Avrupa
ortalamasının üstünde
oldukça yüksek performans
göster yorlardı. Bu ülkelerde
k performans düşüşünün
sebeb çalışma yasalarındak
anlık değ ş mler veya kr z
ülkeler ndek çalışmama
steğ değ l, tedavüldek
paranın ayarının
değ şt r lmes d r.
Nobel Ekonomi ödülü sahibi olan Prof. Joseph E. Stiglitz, Roosevelt
Enstitüsü’nün Baş Ekonomisti ve Columbia Üniversitesi’nde ders
vermektedir. Adam S. Hersh, Roosevelt Enstitüsü’nde Kıdemli
Ekonomist ve Columbia Üniversitesi’nin Politik Diyalog Girişimi’nde
misafir öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır.
2
008 krizinden bu güne Euro bölgesinin iyi bir performans
göstermediğini söylemek yetersiz kalan bir ifade. Euro
bölgesi ülkeleri, Euro bölgesine dahil olmayan Avrupa
Birliği üyelerinden daha başarısız, krizinmerkez üssü olan
ABD’ye göre ise çok daha başarısız bir şekilde hareket ettiler.
En kötü durumdaki Euro bölgesi ülkeleri buhran ve derin bir
resesyon sürecine girmiş durumda; onların durumu,Yunanistan’ı dü-
şünün, 30’lu yıllardaki Büyük Buhran döneminden bile bir çok açıdan
çok daha kötü durumda. Almanya gibi en iyi ekonomik performansı
gösteren Euro bölgesi ülkeleri görüntüde iyiler ama yalnızca diğerle-
riyle mukayese ettiğimizde iyiler; onların büyüme modelleri kısmen
komşuyu zarara sokma politikası üzerine dayalı ve bu politikanın
başarısı eski“partnerlerinin”harcamalarına dayanıyor.
Almanya, Yunanistan’ı suçluyor
Bugün gelinen noktayı anlamak için dört tip açıklama geliştirildi.
Almanya, Yunanistan’ın sefahatini, borcunu ve başka yerlerdeki bütçe
açıklarını göstererek kurbanı suçlamayı tercih ediyor. Ama bununla
tam tersi bir iş yapılmış oluyor: Euro krizinden önce İspanya ve İrlanda
sermaye fazlasına ve GSYH’sine göre düşük borç oranına sahipti ama
kriz borçlara ve bütçe açıklarına sebep oldu, tam tersine değil. Bütçe
açığı fetişizmi şüphesiz ki Avrupa’nın bir kısmının problemi. GSYH’si
2008’de zirvede olan ve 2015’de takriben % 5.5 gibi bir düşüş yaşayan
Finlandiya’da bunun gibi bir çok şokla yüzleşmenin sıkıntılarını yaşıyor.
Öteki "kurbanı suçla" eleştirileri Euro bölgesinin hastalığına refah devle-
ti ve iş gücü piyasası tedbirlerinin aşırı olmasını sebep gösteriyor. Yine
de İsveç ve Norveç gibi Avrupa’nın en iyi performans gösteren ülkeleri
en güçlü refah devletleri ve en iyi iş gücü piyasası tedbirlerine sahip.
Bugün kötü performans gösteren ülkeler, Euro tanıtılmadan
önce, Avrupa ortalamasının üstünde, oldukça yüksek performans
gösteriyorlardı. Bu ülkelerde ki performans düşüşünün sebebi çalışma
yasalarındaki anlık değişimler veya kriz ülkelerindeki çalışmama isteği
değil, tedavüldeki paranın ayarının değiştirilmesidir.
Prof. Joseph
E. St gl tz