81 / 132
81
EKONOMİK
FORUM
yardımcı olabileceği görüşünde. Ancak,
TEPAV’ın yaptığı saha araştırması, yeni-
lebilir enerji firmalarının teknoloji geliş-
tirme ve yerli makine-ekipman üretimi
konularında yeterli seviyede girişimde
bulunmadıklarını, kamu desteklerinden
yararlanmadıklarını gösteriyor.
Yenilenebilir enerji, hem sürdürülebilir
enerji politikaları, hem cari açık ile müca-
dele hem de Türkiye’nin içinde bulunduğu
orta gelir tuzağından kurtulabilmesi için
önemli fırsatlar sunuyor. Yatırımcılar, Tür-
kiye’nin ekonomik sorunlarına da cevap
olabilecek rüzgar ve güneş enerjisi sektörü
için daha etkin ve uzun vadeli bir kamu
politikası çerçevesine ihtiyaç duyuyor.
Firmaların enerji sektöründeki
gelişmelere ilişkin algıları
Şirketler tarafından
nasıl algılanıyor?
Projede Türkiye’deki mevcut teşvik
mekanizmalarının ve finansal piyasalar-
daki küresel gelişmelerin enerji üretimi
alanında yatırımları bulunan şirketler tara-
fından nasıl algılandığını ve yatırımcıların
geleceğe ilişkin öngörülerini ölçmek üzere
bir anket çalışması yapıldı. Çalışmanın
sonuçlarına göre:
●
Kamu politikalarına ilişkin öngörüle-
bilirlik, firmaların yenilebilir enerji yatırım-
larına yönelmesinde rol oynayan etkenler
sırlamasında finansman imkanlarının da
önünde gelmekte, bu durum da yeni-
lenebilir enerji yatırımlarında kamunun
sorumluluğunu artırmaktadır. Öngörüle-
bilirlik, yatırımların geri ödeme süresini
doğrudan ilgilendirdiği için firmaların gelir
gider dengelerine ve dolayısıyla da yatırım
kararlarına etki etmektedir.
●
Yenilenebilir enerji yatırımları, bugü-
ne kadar bu alanda yatırım yapan firmalara
en azından beklentiler seviyesinde getiri
sağlamış durumdadır. Gelecekte ise bu
getirilerin artması beklenmektedir.
✓
Bugüne kadarki getiriler açısından kü-
çük ölçekli yatırımcıların daha yüksek bir
oranı, getirilerin beklentilerinin üzerinde
olduğunu belirtmektedir.
✓
Önümüzdeki dönemdeki gelir artışı
beklentisinde ise küçük ölçekli yatırımcı-
lar daha temkinliyken, orta-büyük ölçekli
yatırımcıların çok daha iyimser oldukları
görülmektedir.
●
Kısa ve orta vadede fosil yakıtlar için
yatırımcıların finansman sıkıntısı beklentisi
daha yüksekken, yenilenebilir enerji yatı-
rımları için bu oran daha düşüktür. Ancak
olası bir finansman darlığı durumunda
yenilenebilir enerji yatırımlarının en az
fosil yakıt yatırımları kadar bu durumdan
etkilenmesi beklenebilecektir.
✓
Yenilenebilir enerji yatırımlarına yönelik
finansman riski, küçük ölçekli yatırımcılar
tarafından daha yüksek algılanmakta ve
bu yatırımcılar, muhtemel bir finansman
sıkıntısından daha fazla etkilenecekleri-
ni söylemektedirler. Bu durum da küçük
ölçekli firmaların çoğunlukta olduğu bir
yatırım alanında kırılganlığı artırmaktadır.
●
Kamunun sağladığı destekler yatı-
rımcılar tarafından genel olarak olumlu
olarak değerlendirilmektedir. Yenilenebilir
kaynaklar içinse bu oran fosil yakıtlara göre
daha yüksektir.
●
Destekler olmasa da yatırım yapaca-
ğını söyleyen orta-büyük ölçekli yatırımcı-
ların öncelikli tercihi fosil yakıtlar olurken,
küçük ölçekliler tercihlerini yenilenebilir
enerjiden yana kullanmaktadırlar.
●
Firmaların genel olarak teknoloji ge-
liştirme eğilimlerinin oldukça zayıf olduğu
ortaya çıkmaktadır. Bu gibi faaliyetler için
kamu kaynakları kullanılmadığı sonucu
ise çarpıcıdır.
✓
Yeni ürün/hizmete erişim yöntem-
lerinde orta-büyük ölçekli firmalar yeni
makine/ekipman alımı yoluna giderken,
küçük ölçekli firmalar ise teknik personel
istihdamını tercih etmektedirler.
✓
İhtiyaca yönelik ekipmanın tedarikçiyle
birlikte geliştirilmesi ya da firma dahilinde
geliştirilerek uygulanması firmalar için alt
sıralarda gelen seçeneklerdir.
●
Yerli makine/ekipman kullanımında
küçük ölçekli firmaların daha yüksek bir
oranının bu yöntemi tercih ettikleri gö-
rülmektedir. Bu durum sanayi politikası
açısından ele alındığında, yenilenebilir
enerji kaynaklı muhtemel bir teknoloji
yayılımının özellikle bu firmalar üzerinden
olacağını düşündürmektedir. Buna imkan
vermek için ise hem küçük ölçekli yatırım-
cıların finansman risklerini ortadan kaldı-
rarak sektörde kalmalarını sağlamak, hem
de yeni teknolojilerin kullanımı için kamu
kaynaklarından daha fazla yararlanmalarını
sağlamak gerekmektedir.