Forum 269

EKONOMİK

FORUM

ANALİZ

◗

Katma değer ortaya çıkarır.

◗

Merak ve sorgulama sonucunda

oluşur. Ne, nasıl, neden, niçin, başka gibi

sorgulayıcı soruları sorar ve yanıt arar.

◗

Zorunluluk ve ihtiyaçların sonucun-

da ortaya çıkar.

◗

Öğretilebilirdir.

◗

Özgür düşünce ve çalışma ortamla-

rına ihtiyaç duyar.

◗

İhtiyacın belirlenmesi, eldeki bil-

gilerin gözden geçirilmesi, bilginin sin-

dirilmesi, çözümün sezilmesi, ortaya çı-

kanların değerlendirilmesi süreçlerinden

oluşur.

Görüldüğü gibi yaratıcılık, bireylerin

düşünceleri ile ortaya çıkan, zamanla

kazanılan, yetenek ve alışkanlıklar bütünü

olarak değerlendirilebilir. Nitekim yaratıcı

çekirdek; bilim insanları, mühendisler,

üniversite araştırmacıları, şair ve yazarlar,

sanatçılar, aktörler, tasarımcılar ve mi-

marlar, editörler, analistler ve fikir üreten

kişiler tarafından oluşturuluyor. Benzer

biçimde bilim ve mühendislik, tasarım,

eğitim, müzik konularında çalışanların

yeni fikirlerin üretilmesi ile teknoloji veya

yaratıcılık içerikli ekonomik faaliyetler-

de bulundukları kabul ediliyor. Aslında

teknolojik ilerlemelerin sağlanmasında,

toplumsal kalkınma ile refah düzeyinin

arttırılmasında, işi yaratıcı çözümler bul-

mak olan yaratıcıların katkısını göz ardı

edemeyiz. Buna bağlı olarak, kişilerin

yaratıcı yönlerini önemseyen, destekle-

yen ve girişimcilik özelliklerinin ortaya

çıkmasını sağlayacak altyapının da oluş-

turulması gerekiyor.

Yaratıcı endüstri nedir?

Yaratıcı endüstri terimi ilk kez 1994

yılında Avusturya’da yayınlanan “Yaratıcı

Ulus” başlıklı hükümet bildirisinde kulla-

nılmıştır. Sonraki yıllarda birçok araştır-

macı tarafından yaratıcı endüstrinin ge-

nel tanımı verilmiş, içereceği ekonomik

faaliyetlerin hangileri olacağı yönünde

önerilerde bulunulmuştur. Dünya Fikri

Haklar Organizasyonu (WIPO) tarafından

yaratıcı endüstri “korunan ürün ya da

hizmetlerin yaratılması yanında bunların

üretimini, yayınlanması, duyurulması,

satışını ve dağıtımını yapan ya da sunan”

faaliyetlerin birleşimi olarak tanımlanı-

yor. Buna göre, yaratıcı endüstriyi diğer

endüstrilerden ayıran en önemli farkın;

fikri mülkiyet haklarına ve kişisel yaratı-

cılığa önem vermesi, nihai ürün olarak

telif hakkı, patent, marka ve tasarımı

kabul etmesi olduğunu söyleyebiliriz.

Yaratıcı endüstri üzerine yapılan birçok

araştırmada İngiliz Kültür Medya ve Spor

Müdürlüğü (DCMS) tarafından yapılan

tanım kullanılmıştır. Buna göre yaratıcı

endüstri “temeli kişisel yaratıcılık, beceri

ve yeteneğe dayanan, fikri mülkiyetin

geliştirilmesi ve kullanılması ile değer ve

istihdam yaratma potansiyeline sahip

sektörlerin birleşimi”olarak tanımlanmış-

tır.Yaratıcı endüstriyi oluşturan faaliyetler;

DCMS tarafından 2013 yılında yayınlanan

güncellemeye bağlı olarak, Nace Rev.2

sistematiği kullanılarak Tablo-1’de özet-

lenmiştir. Tablonun ikinci sütununda yer

alan kodlamalarda bulunan “x” işareti,

tüm alt kodların da içerildiğini ifade et-

mektedir (Örneğin 73.1x aslında 73.11 ve

73.12’yi içermektedir).

Türkiye’deki yaratıcı endüstri

Türkiye’deki yaratıcı endüstrinin

genel ekonomi içindeki yerinin anlaşıl-

ması amacıyla TÜİK tarafından en son

açıklanan, “Yıllık Sanayi ve Hizmet İsta-

tistikleri” ile “Radyo ve Televizyon Kurum

İstatistikleri” nden yararlanılmıştır. 2014

yılı verilerini içeren bu istatistiklerden

yararlanılarak oluşturulan Tablo-2’ye

göre yaratıcı endüstriyi oluşturan faali-

yet gruplarında yer alan girişimler, Türki-

ye genelinin %2,20’sine karşılık gelirken

toplam cironun %1,44’ünü üretiyorlar.

Bunun yanında toplam katma değerin

%2,73’ü, üretim değerinin %2,31’i, istih-

damın da %2,06’sı yaratıcı endüstri tara-

fından oluşturuluyor. Yaratıcı endüstride

çalışanların yaratılan katma değer ve üre-

tim değeri üzerindeki etkilerinin Türkiye

genelinin çok üstünde olduğu görülüyor.

Yaratıcı endüstride yer alan girişim ve ça-

lışanların katkılarının görülmesi amacıyla

Tablo-3 hazırlanmıştır. Tablo incelendi-

ğinde, Türkiye genelinde çalışan başına

düşen üretim değeri ve katma değer

sırası ile 191.563 TL ve 45.595 TL olurken,

bu değerler yaratıcı endüstride 214.858

TL ve 60.594 TL oluyor. Böylece yaratıcı

endüstride çalışanların ekonomiye olan

Tablo 1:

Yaratıcı endüstri sınıflandırması

Faaliyet Grubu

Nace Rev.2 Açıklama

Reklamcılık ve pazarlama

70.21

Halkla İlişkiler ve İletişim Faaliyetleri

73.1x

Reklamcılık

Mimarlık

71.11

Mimarlık Faaliyetleri

Tasarım ve moda tasarımı 74.1x

Uzmanlaşmış Tasarım Faaliyetleri

Film, TV, video, radyo ve

fotoğraf

59.1x

Sinema filmi, video ve televizyon program

faaliyetleri

60.xx

Programcılık ve yayıncılık faaliyetleri

74.2x

Fotoğrafçılık faaliyetleri

Bilgi teknolojileri, yazılım

ve bilgisayar hizmetleri

62.01

Bilgisayar programlama faaliyetleri

62.02

Bilgisayar danışmanlık faaliyetleri

Yayımcılık

58.1x

Kitapların, süreli yayınların yayınlanması ve diğer

yayımcılık faaliyetleri

58.2x

Yazılım programlarının yayımlanması

74.3x

Tercüme ve sözlü tercüme faaliyetleri

Müzik, gösteri ve görsel

sanatlar

59.2x

Ses kaydı ve müzik yayıncılığı faaliyetleri

85.52

Kültürel eğitim

90.01

Gösteri sanatları

90.02

Gösteri sanatlarını destekleyici faaliyetler

90.03

Sanatsal yaratıcılık faaliyetleri

90.04

Sanat tesislerinin işletilmesi

Kaynak:

DCMS