FORUM 258

EKONOMİK

FORUM

ahçeşehir Üniversitesi Ekonomik

veToplumsal Araştırmalar Merkezi

(BETAM) Direktörü Prof. Dr. Sey-

fettin Gürsel, üst üste seçimlerin

yarattığı gerginlikler ve belirsizlikler dikkate

alındığında Türkiye’nin ekonomik büyüme

performansının oldukça iyi bulduğunu söy-

ledi. Prof. Dr. Gürsel’in 2016’daTürkiye ekono-

misine yönelik öngörüleri şöyle:

2015 yılı büyümesinin (yıldan yıla) %4 ci-

varında gerçekleşeceği belli oluyor. Bununla

birlikte enflasyon cephesinde büyük başarı-

sızlığı da vurgulamak gerekiyor. Halen %8’in

üzerinde seyreden enflasyonu Merkez Ban-

kası yılsonu için %5,5 olarak tahmin etmişti.

İthalat ve ihracat geriledi

2015’te büyümeyi nispeten düşük tah-

min etmem büyük ölçüde net ihracattan

kaynaklandı. Özel tüketimin %2-3 oranında

artacağını öngörmüştüm. Biraz daha yüksek

olacak. Keza yatırımlarda da bir sıçrama ola-

mayacağını, %2-3 arasında artış beklenebi-

leceğini tahmin etmiştim. Gerçekleşmenin

biraz daha düşük olacağı görülüyor.

Buna karşılık ithalatın az da olsa artacağı-

nı, ihracat artışının ise zayıf dış talep nedeniy-

le durgun geçeceğini, bu koşullarda da net

ihracatın büyümeye negatif katkı yapmasını

bekliyordum. 2015’te hem ihracat geriledi

hemde ithalat. Ancak serbest düşüşe geçen

petrol fiyatları sayesinde ithalat, ihracattan

çok daha fazla düşüş gösterdi. Bu sayede de

net ihracat büyümeye pozitif katkı yaptı. Böy-

le bir ‘hediyeyi’ tahmin edemedim. Dostum

Haluk Tükel blogunda faydalı bir hesap yap-

mış. Petrol fiyatlarında düşüş olmasaydı cari

“2015 beklenenden

iyi geçti”

Bahçeşehir Üniversitesi Prof. Dr. Seyfettin GÜRSEL

Ekonomik büyüme açısından 2015 beklenenden iyi geçti. Geçen

yılın başında GSYH artışını %3 olarak tahmin etmiştim. Yılın ilk üç

çeyreğinde birikimli büyüme oranı %4,3’e ulaştı. Son çeyrek daha

belli değil ama pozitif büyüme kesin gibi.

açığın Ekim 2014’ten Ekim 2015’e 38 milyar

dolar yerine 56milyar dolar olacağını tahmin

ediliyor. Bu durumda net ihracatın katkısının

negatif olacağı kolaylıkla hesaplanabilir.

Ücretlerdeki artışın

ekonomiye yansıması

Siyasal belirsizliklerin son bulmasına rağ-

men 2016’da ekonomik cephe epey karmaşık

görünüyor. Bu karmaşıklığın başlıca iki nedeni

var: Birincisi, önceki yıllarda tecrübe etmedi-

ğimiz güçlümaaş ve ücret artışları yaşanacak.

İkinci neden ise bu artışların kamçılayacağı

iç talep ve ekstra enflasyon ortamında para

politikasının nasıl bir yol izleyeceği.

2016 emekliler, muhtarlar, polisler gibi

çeşitli kesimlere yapılacak maaş zamları ile

start alacak. Daha önemlisi asgari ücretin

%30 artışı genel bir ücret şoku doğuracak.

Firmalar önemli ölçüde artacak iş gücü ma-

liyetinin devlet tarafından karşılanmasını

istiyor. Hükümet ise hâlâ hesap kitap yap-

makla meşgul. Ekstra yükün bir bölümünü

karşılaması gerektiğini nihayet anladı. Ama

yükün ne kadarını ve hangi yoldan karşıla-

yacağına karar veremiyor. Çeşitli destek ve

hibelerin yükselteceği bütçe açığını daha

fazla yükseltmek istemiyor.

Reel ücretlerde meydana gelecek çaplı

artışın tüketimi kamçılayacağı aşikar. Bu ka-

lemden büyümeye önemli bir katkı geleceği

kesin. Özel tüketim artışının %5’e kadar çıka-

bileceğini tahmin ediyorum. Buna karşılık

iç talepteki canlanmanın makro dengeleri

sarsması beklenmeli.

Petrol fiyatlarının daha fazla düşmeyece-

ği varsayımı altında ithalatın artışa geçmesi

kaçınılmaz. İhracat ise hem zayıf dış talep

hemde tekstil, konfeksiyon gibi emek yoğun

kesimlerde maruz kalacağı rekabet zafiyeti

nedeniyle ithalat artışını karşılamakta zor-

lanacaktır. Net ihracatın büyümeye negatif

katkı yapmasını bekliyorum.

Yatırımların durumu karışık

Tüketim artışı iç pazara çalışan firmaların

yatırımlarını canlandırabilir. Ama aynı zaman-

da cari açıkta ve enflasyonda artış, dolayısıyla

reel kur artışı yatırımları olumsuz etkiler. Bu zıt

yönlü etkiler sonucunda yatırımlarda dikkate

değer bir artış beklemiyorum. Bu eğilimler

ışığında 2016’da %4 civarında ama dengesiz

bir büyüme tahmin ediyorum.

2016 ve daha sonrası için esaslı iddialar

dile getirildi ama bir büyüme hedefi konul-

madı bunun altını çizelim. Son OVP’da bü-

yüme hedefi %5 bunun da Cumhurbaşkanı

tarafından hiç de yeterli bulunmadığını bili-

yoruz. 2016 ve sonrası için verimliliğe dayalı,

dengeli cari açığı azaltmaya devam ederek

verimlilik birçok kez vurgulanıyor. Verimlilikte

düşüş oldu bu son derece endişe verici bir

karakter. Bir taraftan istihdam büyümenin

üstünde artıyor. Bu düşük büyümeyle emek

verimliliğinin düşmesi söz konusu.